Padrejtësia e themelimit të Gjykatës speciale nuk korrigjohet me nismat joserioze
Grupi Parlamentar i Lëvzjes VETËVENDOSJE!, në ambientet e Kuvendit të Republikës kanë mbajtur një tryezë me temën “Dhomat e specializuara” dhe raporti me institucionet e Republikës së Kosovës”.
Kryetarja e Komisionit për Legjislacion, deputetja Albulena Haxhiu tregoi argumentet në kundërshtim të Gjykatës Speciale qysh më 26 gusht 2015, kur kjo çështje ishte në Kuvend për herë të parë. “Argumentet tona kanë qenë të natyrës juridike dhe politike. Kemi konsideruar që Gjykata Speciale krijonte një sistem paralel, i tërë stafi i saj ishin përfaqësues ndërkombëtar, poashtu ku institucion ishte politik pasi qëllimi i tij ishte paraqitja e një pasqyre të shtrembëruar për luftën çlirimtare të Kosovës. Ne kemi propozuar një gjykatë vendore e cila do të trajtonte të gjitha krimet e kryera përgjatë luftës në Kosovë. Përkundër këtyre argumenteve, Gjykata Speciale dhe Dhomat e Specializuara kishin kaluar në votimin e dytë pas një muaji në Kuvend.
Ndërkaq nismën e fundit për shfuqizimin e Dhomave të Specializuara e quajti joserioze, prandaj edhe nuk e kemi mbështetur projektligjin e tillë.
Drejtuesi i Grupit parlamentar të Lëvizjes, Glauk Konjufca, foli për origjinën e kësaj gjykate. Ai përmendi të gjitha fazat nëpër të cilat kaloi krijimi i saj. Iniciativa për themelimin e një gjykate që merret me krimet e luftës i ka fillet tek libri i Kryeprokurores së Tribunalit të Hagës, Carla del Ponte, “Gjahu: unë dhe kriminët e Luftës” të botuar pak pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Ndërkaq, në Këshillin e Evropës, nëpërmjet përfaqësuesit të Federatës ruse, Konstandin Kosaqev, në prillin e vitit 2008 kishte kërkuar mocion për këtë. Mocioni i bazuar në pretendimet e Carla del Pontes, i përkrahur edhe nga 17 deputetë të tjerë, quhej: “Trajtimi çnjerëzor i njerëzve dhe trafikimi i paligjshëm i organeve në Kosovë”. Konjufca u shpreh se tentimi për krijimin e kësaj gjykate, është luftë kundër Kosovës sepse është në kuadër të goditjeve të Serbisë dhe Rusisë kundër pavarësië së Kosovës. Tutje, ai rikujtoi se Këshilli i Evropës si përgjigje ndaj këtij mocioni e kishte caktuar një grup i cili duhej të konstatonte nëse janë të vërteta këto pretendime dhe përgjegjës për këtë u caktua senatori Dick Marty. Raporti i tij shndërrohet në rezolutë për asamblenë pasi fitoi me shumicë votash. Më pas, Marty nëpërmjet mediave kishte kërkuar që pretendimet e tij të përcilleshin me një gjykatë.
Konjufca solli në vëmendje bazën ligjore mbi të cilën u ngrit Gjykata Speciale në Kosovë, letërkëmbimin Jahjaga – Ashton dhe marrëveshjen ndërkombëtare të ratifikuar në Kuvendin e Kosovës bazuar në këtë letërkëmbim, si dhe raportin e kryeprokurorit amerikan, Clint Ëilliamson. Ky i fundit, trafikimin e organeve që përbën pretendimin kryesor për Mayrtin dhe Del Ponten e trajton si pertendim të pambështetur. Ndërkaq, fokusi kryesor i Ëilliamsonit është trajtimi çnjerëzor për të cilin ai insiston se ka ndodhur. Pas raportit të Ëilliamsonit, fillon edhe presioni ndërkombëtar për krijimin e një gjykate speciale.
Në debatin e kësaj tryeze u përfshinë shumë prej të pranishmëve. Profesori Azem Hajdari e quajti krijimin e kësaj Gjykate si një të keqe për historinë dhe popullin e Kosovës. Aktivisti i shoqërisë civile, Krenar Shala tha se temat e tilla të mëdha për Kosovën, po na lënë mbrapa për të mos u marrë me çështje të tjera më esenciale për jetën e qytetarëve. Artan Murati, hulumtues i lartë, nga KDI tha se për çështje të kësaj rëndësie do të duhej të kishte koncensus më të gjerë shoqëror dhe vendimet e tilla të mos merreshin pa debate më gjithëpërfshirëse. Ndërkaq, Luljeta Aliu tha se kjo iniciativë është në dëm të imazhit të Kosovës dhe do të duhej të reagonim me kohë.
Drejtuesja e Sekretariatit të Gruas Aktiviste në Lëvizjen VETËVENDOSJE! Nazlie Bala tregoi për përvojën e saj si dëshmitarë në Tribunalin e Hagës dhe tha vlerësimin e saj sa i përket gjykimeve ndërkombëtare. Pavarësisht gjykimeve të zhvilluara, ajo tha se shumë prej kriminelëve vazhdojnë të lëvizin lirshëm sot përderisa vlerësohet se pjesëmarrja direkte dhe indirekte e ushtarëve dhe formacioneve të tjera policore ka qenë 100 mijë. Profesori Mazllum Baraliu ritheksoi se nuk mund të thuhet se po formohet në kuadër të sistemit të drejtësisë në Kosovë se nuk ka asgjë të përshkët me të.
Rreze Hoxha nga Grupi për studime politike dhe juridike tha se shfuqizimi i Dhomave të Specializuara nuk është vetëm problem vendor, por edhe ndërkombëtar. Nga e njëjta organizatë, Albana Merja, theksoi se fokusi te kjo temë për qëllime personale të disa individëve e dëmton imazhin e Kosovës. Ndërkaq, Arton Demhasaj nga ÇOHU! tha se dëmi është shkaktuar me t’u pranuar kjo Gjykatë për themelim. Poashtu, ai theksoi edhe kundërshtimet e ligjit në raport me Kushtetutën.
Kurse, Kryetari i Lëvizjes, Albin Kurti tha se “Gjykata Speciale konsiston në një histori të re politike për Kosovën. Historia politike është parashikim is ë kaluarës. Gjykata Speciale me procedurat dhe në fund vendimet e saj do të parashikojë ndryshe të kaluarën e do ta na shkruajë ndryshe edhe historinë”.
Juristi Getoar Mjeku tha se edhe bizneset ndërkombëtare po ndjehen të pasigurtë të vijnë këtu, për shkak të mungesës së sigurisë juridike. Në emër të Këshillit për mbrojtjen e të Drejtave të ish ushtarëve të UÇK-së, foli Xhevdet Qeriqi i cili tha se kjo është gjykatë e paderjtë, e njëanshme dhe politike dhe nuk i zbardh krimet e Serbisë të kryera në Kosovë. Kurse sindikalisti Tahir Tahiri u shpreh se kjo po bëhet pengesë për zhvillim ekomonik.
Në fund të kësaj tryeze, drejtuesi i Grupit Parlamentar të Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Glauk Konjufca paraqiti konkluzionet e kësaj tryeze të cilat Lëvizja VETËVENDOSJE! do t’i ketë parasysh në veprimet e qëndrimet e saj në vijim.
Lëvizja VETËVENDOSJE!
31 janar 2018
