Në zyren e Fondacionit socialdemokrat gjerman (Friedrich Ebert Stiftung – FES) në Prishtinë, dje kryetari i Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Albin Kurti, dhe nënkryetarët, Prof.Besnik Bislimi dhe Dr.Fatmire Mulhaxha-Kollçaku, u takuan me deputetët e Bundestagut nga radhët e SPD-së, z.Josip Juratoviq dhe znj.Gabriele Weber.

Në këtë takim të përzemërt te nikoqiri, drejtori i FES, z.Frank Hantke, u diskutua për situatën politike në Kosovë dhe rajon, për nevojën e zhvillimit socio-ekonomik si dhe të luftimit të krimit e korrupsionit. Kryetari Kurti tha se zgjedhjet e reja e të parakohshme janë zgjidhja e drejtë dhe e duhur në Kosovë, dhe kritikoi sundimin e autokratëve si dhe bashkëpunimin midis tyre që nuk është i kufizuar vetëm në Ballkan. Në veçanti, ai theksoi se projekti i shkëmbimit territorial Thaçi-Vuçiq ka dështuar porse ideja e tyre ende nuk nuk ka vdekur.

Në ambientet e Kuvendit të Kosovës, Lëvizja organizoi tryezë profesionale mbi mungesën e planifikimit dhe të menaxhimit të resurseve ujore në Kosovë.

Kjo është tryeza e dytë mbi krizën mjedisore, pas asaj të para tre muajve për ndotjen mjedisore, dhe u moderua nga deputeti i Lëvizjes Liburn Aliu.

Kryetari Albin Kurti mbajti parashtrimin fillestar ku foli për domosdoshmërinë e hartimit të politikave zhvillimore ekonomike në përputhje dhe pa i shkaktuar dëme politikave për mirëmenaxhimin e resurseve ujore. Kryetari i Lëvizjes u shpreh se ujërat janë edhe themeli i luftës gjeopolitike bashkëkohore, edhe një nga të drejtat e njeriut për të pasur qasje në to, por edhe nje garanci për cilësinë e jetës. Ne kemi nevojë për një zhvillim ekonomik i cili nuk i dëmton pakthyeshëm burimet e ujit, por i optimalizon këto burime.

Kosova ka një sasi të kufizuar të burimeve ujore, megjithatë kjo çështje nuk ka qenë prioritet për qeveritë e pasluftës. Prandaj, mungojnë të dhëna për sasinë, kontrollin dhe cilësinë e ujit. Përgjegjësia institucionale për menaxhimin e ujërave mbetet e paqartë dhe e shpërndarë mes disa institucionesh dhe ka një mungesë transparence mbi punët dhe të dhënat e tyre. Nga ana tjetër, Ligji i ujërave ka një mori dështimesh si: monitorim jo të mirë të resurseve nëntokësore; keqmenaxhim të përmbytjeve pa plane paraprirëse; ndërtime problematike në zona të mbrojtura ujore; shfrytëzim të egër të inerteve duke dëmtuar lumenj, shtretërit dhe brigjet e tyre; vjedhje e ujit dhe keqpërdorim i tij; dhe ndërtime të paligjshme të HEC-eve.

Në këtë situatë me politika të improvizuara ka komuna dhe fshatra që nuk e ndajnë ujin me një komunë apo fshat tjetër. Po ashtu, infrastruktura e sistemit të ujitjes, kolektorët dhe trupat ujore janë amortizuar, ndotur, pa investime dhe menaxhimi i tyre nuk është i pakoordinuar me problematikat e ndotjes së ambientit. Sikur të mos mjaftonin këto, qeveria i fal borxhet kompanive të ujit për ambalazhimin dhe lejon që në veri të vendit të operojnë kompani pa liçensë për këtë shërbim.

Në përfundim të tryezës u nxorën edhe konkluzionet e mëposhtme:

· Moszbatimi dhe neglizhenca në zbatimin e Ligjit të ujërave po i rrezikon resurset ujore;

· Institucionet bartëse për resurset ujore duhet të funksionalizohen dhe të forcohen sipas Ligjit;

· Hidrocentralet nuk janë dhënë koncesione në bazë të legjislacionit, prandaj është i paligjshëm secili prej tyre;

· Duhen ngritur kuadro dhe profesionistë të rinj të ujërave;

· Duhet inspektim dhe monitorim më i fortë i resurseve;

· Duhen studime dhe të dhëna më të plota për planifikimin dhe hartimin e një plani për të ardhmen;

· Duhet planifikuar akumulimi i ujit dhe formimi i liqeneve të reja;

· Duhet plan parandalues për emergjencat e vërshimeve dhe për raste të ngjashme;

· Duhen bërë publike të gjitha lejet ndërtimore të ndërtimeve në zonat në fjalë;

· Duhet formuar një institut për ujërat dhe hidro-ekonominë e Kosovës, i cili do jetë vend studimi dhe propozimi për këtë sektor;

· Ky sektor duhet të jetë prioritet strategjik për politikat e vendit dhe duhen rritur ndjeshëm investimet për të.

Politika zhvillimore për të ardhmen e vendit dhe zhvillimi i qëndrueshëm i Kosovës e ka të domosdoshëm një planifikim, menaxhim dhe një investim strategjik në sektorin e ujërave. Për Lëvizjen ky sektor duhet të marrë vëmendjen që i takon, të jetë prioritet jetik për vendin, një e drejtë e garantuar për qytetarët dhe një garanci për sovranitetin.

Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti aktivitet simbolik për të denoncuar edhe një herë punësimet e fundit partiake dhe familjare në institucione publike. Pranë njërit prej filialeve të VALA-s në qendër të qytetit aktivistët e Lëvizjes shkruan parullën Partneriteti ‘Publiko-Partiak: Prona Publike, Punëtorët e Partisë’.

Punësimet partiake dhe familjare në kompanitë publike nuk kanë të ndaluar, vetëm këto ditë kishim qindra sosh nga forcat politike në pushtet. Prej 20 vitesh vazhdon rituali i shfrytëzimit të këtyre kompanive shtetërore për të rehatuar nga pushteti elektoratin e pakënaqur me ekonominë në vend. Këto keqpërdorime janë njëri prej shkaqeve pse ndërmarrjet publike humbin produktivitetin e tyre dhe bëhen gati për t’u privatizuar. Sikur të mos mjaftonte kjo, deklaratat e fundit të figurave politike nga rradhët e pushtetit, se sikur të mundeshin të gjithë militantët e tyre do t’i punësonin në kompani shtetërore, tregojnë se situata vetëm sa do të përkeqësohet nëse lihet të rrjedhë në këto linja.

Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti konferencë për media në ambientet e Kuvendit të Kosovës për një vjetorin e ratifikimit të marrëveshjes Demarkacionit me Malin e Zi, prej nga Kosova humbi 8.200 hektarë një vit më parë më 21 mars 2018. Në konferencë folën shefi i grupit parlamentar të Lëvizjes, Glauk Konjufca dhe anëtarja e kryesisë dhe deputetja e Lëvizjes, Arbërie Nagavci.

Haradinaj u bë Kryeministër duke premtuar korrigjimin e gabimeve të Demarkacionit me Malin e Zi. Një vit më pas, nuk është bërë asnjë hap përpara, asnjë raport apo sqarim për korrigjimin e tij. Deputetja Nagavci kujtoi deklaratat ku vetë deputetët e AAK-së shpreheshin se ishin detyruar ta votonin marrëveshjen dhe se vizat do të liberalizoheshin menjëherë pas ratifikimit të saj. Prej një viti, Kosova vteëm ka humbur dhe vizat akoma nuk janë liberalizuar. Për më tepër, deputetja Nagavci shpjegoi se si ratifikimi i Demarkacionit me idenë e korrigjimit të versionit fillestar po shërben aktualisht si precedent për Presidentin Thaçi që të rehatojë në sferën tonë publike idenë e ndryshimit të kufijve me Serbinë. Krejt çka Qeveria ka bërë për një vit janë skandale korruptive, punësime partiake e familjare.

Në konferencë për media, më 18 shkurt paraqitëm qëndrimet tona në raport me pozitat e shumëfishta të zyrtarëve të lartë publikë, ndër të tjera edhe për pozitat e shumfishta të Kryeprokurorit të Shtetit, z.Aleksandër Lumezi.

Një ditë më pas zyra e Kryeprokurorit reagoi duke iu bërë mbulesë punësimit të shumëfishtë të z. Lumezi.

Sot, Lëvizja VETËVENDOSJE! përmes një aksioni simbolik ritheksoi edhe një herë veprimin flagrant antikushtetues të Hashim Thaçit, i cili i vetmuar në zyrën e tij dhe i braktisur nga populli, po rrezikon hapur jetën politike në vend dhe funksionimin e pavarur të institucioneve kushtetuese siç po bën me bllokimin e KQZ-së për më shumë se një vit.

Deputetja Drita Millaku foli për përgjegjësitë kushtetuese që ka presidenti Thaçi për garantimin e funksionimit të organeve kushtetuese, që e ka kthyer zyrën e Presidencës në të kundërtën e funksioneve dhe përgjegjësive dhe që po rrezikon sa integritetin shtetëror, po aq edhe ligjshmërinë dhe kushtetutshmërinë në vend, cënimin e demokracisë dhe funksionimin e institucioneve.

“Është bërë plot një vit nga kur KQZ-ja, ky institucion i rëndësishëm kushtetuese, është shndërruar nga Hashim Thaçi në një institucion ku testohen skenarët e Hashim Thaçit kundër opozitës e për të penguar veprimtarinë politike të subjekteve opozitare, por edhe për të shpërblyer deputetë e grupe deputetësh tregtarë për shërbimet ndaj tij”, tha Drita Millaku.

Gjatë këtij viti, KQZ-ja që do të duhej të kryente shumë punë, thjesht nuk ka ekzistuar. 37 asamblesitë presin për të marrë detyrën, por nuk kanë mundësi, sepse nuk ka KQZ për t’i emëruar ata. Një deputet po humbet mandatin në mungesë të KQZ-së. Është paralizuar funksionimi i brendshëm i sekretariatit të KQZ-së, sepse Presidenti nuk i ka emëruar anëtarët, të cilët duhet të marrin vendime për punën e këtij institucioni. 

Nga bllokimi i KQZ-së, 13 subjekte politike janë privuar nga fondi shtetëror që ia garanton ligji. Pamundësimi i fondit për subjektet politike, është veçanërisht pengesë për opozitën, sepse opozita për aktivitetet e saja politike të vetmin burim të mbulimit të shpenzimeve e ka fondin shtetëror. Partitë në pushtet nuk e kanë këtë problem sepse po pasurohen përmes abuzimit. Andaj, Presidenti Thaçi përmes bllokimit të KQZ-së po synon të pengojë në fakt angazhimin politik të dy subjekteve opozitare.

Si institucion i rëndësishëm për demokracinë në vend, KQZ-ja nuk mund të përdoret për pazare politike, interesa personale apo grupore. Një pakicë qeveritare dhe politike po përpiqet artificialisht që të bëhet shumicë në KQZ, duke shkelur vullnetin e votuesve dhe Kushtetutën e Republikës.

Përbërja e KQZ-së është rrjedhojë e zgjedhjeve dhe e rezultatit zgjedhor. Ndërsa funksionet e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve duhet të shihen në raport me organizimin e zgjedhjeve me integritet. Prandaj, cënimi i integritetit të KQZ-së i cënon edhe zgjedhjet, kurse përbërja jokushtetuese prodhon veprime antikushtetuese.

Kjo çfarë ka bërë Presidenti me bllokimin e KQZ-së është cënim i demokracisë dhe shkelje e rëndë e ligjit dhe e Kushtetutës së Republikës, për të cilën duhet dhe do të përgjigjet ligjërisht.

Sot, Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti konferecë për media në lidhje me zyrtarët e lartë publik të cilët jo vetëm që nuk luftojnë krimin dhe korrupsionin, por mbajnë shumë poste të larta shtetërore njëkohësisht. Në konferencë u përmend rasti i Kryeprokurorit Lumnezi si një rast tipik me mbajtjen e pesë pozicioneve zyrtare njëkohësisht.

Anëtarja e Kryesisë dhe deputetja Albulena Haxhiu foli në lidhje me raportet e publikuar nga Transparency International, të Departamentit Amerikan të Shtetit dhe nga shumë kritika nga vetë ambasadorët që veprojnë në Kosovë të cilët kanë denoncuar fenomenin e mbajtjes së shumë posteve zyrtare nga personat e lartë publik.

Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti sot një konferencë për media ku u fol për pasojat e bllokimit të KQZ-së nga Presidenti.

Nënkryetarja e Lëvizjes, znj. Fatmire Kollçaku Mulhaxha tha se nuk kalon ditë që ky president nuk jep ndonjë provë të re që jo vetëm se nuk është konsensual, por as nuk përfaqëson vullnetin e popullit. Ky president, sipas saj, po e bënë të pamundurën për ta bllokuar opozitën. “Me mos dekretimin e anëtarëve të KQZ-së, bazuar në kushtetutën dhe legjislacionin në fuqi, që për rrjedhojë bllokon fondet që iu takojnë të gjitha subjekteve politike, vërehet se qëllimi është të pengohet veprimi i opozitës që deri në një masë është edhe i varur nga ato fonde që rrjedhin nga një organ kushtetues” tha nënkryetarja Kollçaku duke shtuar se ky shqetësim do të duhej t’i prekte edhe partitë në pushtet, por që sipas saj duket se ato kanë burime të tjera mbijetese.

Sot me datë 16 mars, u hap Panairi i Bizneseve të Grave në Prizren, organizuar nën patronatin e kryetarit të komunës z. Mytaher Haskuka. Të shumtë ishin vizitorët që në ecjen e tyre provonin e blinin produkte vendore të prodhuara nga gratë dhe bizneset e tyre. Për vizitë në këtë ditë të ngrohtë marsi, në panair ishte edhe kryetari i Lëvizjes, z. Albin Kurti së bashku me kryetarin e Prizrenit z. Mytaher Haskuka, nënkryetarin e Kuvendit Komunal të Prizrenit z. Artan Abrashi, deputetët Drita Millaku e Arbër Rexhaj si dhe aktivistë nga Qendra e Lëvizjes VETËVENDOSJE! në Prizren.

Kryetari Albin Kurti dhe Sekretari për Marrëdhënie me Jashtë, Boiken Abazi, pritën sot në selinë e Lëvizjes VETËVENDOSJE! një grup të rinjsh nga Presheva, Medvegja dhe Bujanoci, të përbërë nga studentë, profesionistë të rinj dhe disa nxënës.

Në takim, të rinjtë ngritën shqetësimin për probleme nga më të ndryshmet, prej mosnjohjes së diplomave, te mungesa e biokimistëve në ambulanca, nga “pasivizimi” i qëllimshëm i adresave të banimit të shqiptarëve, te rënia e numrit të nxënësve dhe mungesa e literaturës shqipe në shkolla. Ata theksuan gjithashtu mungesën e investimeve kapitale në Luginë, si dhe mosadresimin e këtyre çështjeve nga të dy Republikat shqiptare, që për më tepër ua pamundësojnë edhe sot, në shumicën e rasteve, nxjerrjen e nënshtetësisë dhe të lejeve të qëndrimit.  Nga ana tjetër, ata shprehën mirënjohjen për çështjet që Lëvizja VETËVENDOSJE! ka ngritur brenda dhe jashtë institucioneve të Kosovës për të drejtat e shqiptarëve në Kosovën Lindore.

Albin Kurti u foli pjesëmarrësve në takim për një raport të detajuar që Lëvizja VETËVENDOSJE! ka përgatitur lidhur me situatën e shqiptarëve në Preshevë, Medvegjë e Bujanoc. Duke lexuar pjesë të raportit, ai më tej kërkoi prej tyre të shtojnë kërkesa specifike lidhur me zgjidhjet që propozojnë. Ky raport, si dhe shumë prej propozimeve që Lëvizja VETËVENDOSJE! po merr nga takime si ky dhe me përfaqësues të Kosovës Lindore, do të shërbejnë si udhërrëfyes për masat që do të marrë Lëvizja nesër nga pozicioni i drejtimit të qeverisë së Kosovës.

Takim u mbyll me zotimin për të punuar edhe më shumë edhe më nga afër, në mënyrë që të realizohen të gjitha të drejtat e mohuara e legjitime të shqiptarëve në Preshevë, Medvegjë e Bujanoc.

Sot, Qendra e Lëvizjes VETËVENDOSJE! në Prishtinë përmes një konference për media të mbajtur para objektit të Ndërmarrjes Publike ‘Termokos’, denoncoi dukurinë e punësimeve familjare e partiake në këtë ndërmarrje. Më poshtë gjeni fjalën e plotë të Sekretarit të Qendrës së Lëvizjes në Prishtinë, Valdrin Ahmeti:

Ndërrmarrjet Publike në Kosovë gjatë gjithë kohës nga të gjithë ata që qeverisin si në nivelin qëndror edhe në atë lokal janë parë vetëm si mundësi për zhvatje, përfitime e mundësi për të rahatuar familjarë e militantë partiakë. Në shumë ndërmarrje publike është investuar që ato ndërrmarrje të shkatërrohen, që ose t’i krijohet hapësira për kompanitë private konkurente ose që pastaj të privatizohen ato ndërmarrje apo edhe të privatizohen shërbime që kryejnë ato ndërmarrje.

Një nga proceset e shkatërrimit të ndërmarrjeve publike në Kosovë gjithmonë ka qenë punësimet e bëra pa kritere e pa nevojë për proceset e punës së asaj ndërrmarrje.

Sot jemi këtu që të denoncojmë punësimet që janë bërë në ndërmarrjen TERMOKOS, punësime këto që kryesisht janë bërë nga ish Kryeshefi Ekzekutiv, Naser Canolli e që lidhen kryesisht me familjarë të tij e me njerëz të PDK-së dhe ShIK-ut.

Më lejoni t’i lexojë disa nga të punësuarit gjatë kohës sa Naser Canolli ka qenë i instaluar si KE në këtë ndërmarrje:

1. Arben Canolli – Djali i vëllaut të K.E.-së, Naser Canollit,
2. Maliq Hyseni – Djali i motrës së Kryeshefit Ekzekutiv, Naser Canolli,
3. Përparim Fazliu – Djali i motrës së Kryeshefit Ekzekutiv, Naser Canolli,
4. Ares Ergini – Djali i gruas së Lirak Çelaj,
5. Kastriot Fazliu – Djali i axhës së Përparim Fazliut,
6. Vigan Citaku – djali i Ylber Çitakut, ish-drejtor i instaluar nga PDK në Stacionin e Autobusëve,
7. Artina Selmani – kunatë e aksionarit të PDK-së, Muhamet Selmani,
8. Arbër Makolli – djali i vëllaut të Xhemajl Makollit, drejtor administrativë në Termokos,
9. Marigona Canolli – e afërm e Kryeshefit Ekzekutiv, Naser Canolli
10. Isak Berisha – dhëndërr i Raif Vitija, drejtor i furnizimeve, ish-drejtor financiar dhe ushtrues detyre i KE-së
11. Enis Cakolli – familjar i Bujar Cakolli, sekretar i PDK-së në Prishtinë.

Gjatë kohës kur janë bërë këto punësime ka qenë kryetari i Komunës, në atë kohë pjesë e Lëvizjes sonë, me pompozitet i denonconte këto punësime e keqpërdorimet, dhe thoshte se sapo ta siguronte shumicën e asamblesë komunale do ta ndryshonte këtë gjendje në ndërmarrjet publike. Por tash, edhe pse qeverisja aktuale e Komunës e ka shumicën në asamblenë komunale, punësimet nuk kanë ndaluar, por përkundrazi edhe kryetari i është bashkuar karvanit të punësimeve në këtë ndërmarrje, duke ndjekur shembullin e PDK-së.

Të gjithë jemi dëshmitarë që para disa ditës u raportua që pikërisht në këtë ndërmarrje si drejtor financiar i ndërmarrjes u punësua drejtori Komunal i shërbimeve publike Ismajl Koka.

Si arriti t’i bindë Shpendi PDK-në, që të arrijë ta vëjë në pozitën e drejtorit financiar, drejtorin e tij komunal? Sidomos tash kur dihet që me donacionet e shumta për zgjerim të rrjetit, sidomos ato të Komisionit Evropian, kjo pozitë është një nga pozitat më të rëndësishme për shpenzimin e fondeve nga kjo ndërmarrje publike.

Këto punësime janë vetëm disa nga dhjetëra punësime që këta kanë bërë në këtë ndërmarrje publike, dhe të cilat do t’i publikojmë në vazhdimësi sapo të sigurojmë informacion të plotë për të gjitha. Poashtu ditëve e javëve në vijim do të prezantojmë edhe informacione të tjera që lidhen me keqpërdorimet në këtë ndërmarrje. Këta duhet ndalur, dhe është veç një mundësi për këtë, angazhimi në Lëvizjen VETËVENDOSJE!.

Lëvizja VETËVENDOSJE! dhe Lidhja Demokratike e Kosovës mbajtën konferencë të përbashkët për mediat në ambientet e Kuvendit për procedimin nga ana e tyre në Gjykatën Kushtetuese të Projektligjit për detyrat, përgjegjësitë dhe kompetencat e delegacionit shtetëror të Republikës së Kosovë në procesin e dialogut me Republikën e Serbisë. Në konferencë folën deputetja e Lëvizjes Albulena Haxhiu dhe deputeti i LDK-së Driton Selmanaj.

Dy subjektet opozitare e kundërshtojnë këtë Ligj për shkak të shkeljeve në të paktën tetë nene të Kushtetutës së vendit. LVV dhe LDK po ashtu kërkojnë vendosjen e masës së përkohshme për ta ndaluar instalimin e këtij precedenti të rrezikshëm dhe kërkojnë një seancë dëgjimore për të argumentuar çështjet e ngritura prej tyre.

Lëvizja VETËVENDOSJE! angazhohet për trajtimin e përditshëm të problematikave shoqërore të lidhura me çështjen e gruas.

Përmes Grupit Parlamentar dhe Sekretariatit të Gruas Aktiviste, Lëvizja VETËVENDOSJE! organizoi tryezën me temë “Përgjegjësitë për edukimin e hershëm të fëmijëve – Roli shtetëror përballë rolit prindëror” . Në tryezën e diskutimit morën pjesë studiuese dhe pjesëtare të shoqërisë civile. Tryezën e moderoi Aulonë Bytyqi nga Sekretariati i Gruas Aktiviste dhe parashtrimet e para i mbajtën anëtarja e Kryesisë së Lëvizjes, Arbërie Nagavci, Kryetari i Komunës së Prizrenit, Mytaher Haskuka, drejtoresha e çerdheve me bazë në komunitet në Komunën e Prishtinës, Anduena Arrni dhe zyrtarja Ligjore nga Rrjeti i Grave të Kosovës, Adelina Berisha.

Edukimi i hershëm i fëmijëve në Kosovë vuan nga numri i vogël i institucioneve publike dhe private parashkollore. Mungon prania e tyre në zonat rurale thuajse plotësisht, ku ndodhet më shumë se 50% e popullsisë së vendit. Vetë kopshtet dhe çerdhet vuajnë nga infrastruktura e dobët dhe e pamjaftueshme, mungesa e investimeve infrastrukturore dhe mungesa e stafit.  Sipas buxhetit aktual dhe parashikimeve të tij nuk duket se do të ketë një vëmendje të veçantë për të,  apo një strategji të posaçme për trajtimin e problemeve të edukimit të hershëm. Po ashtu, prindërit me fëmijë me nevoja të veçanta e vuajnë akoma edhe më shumë mungesën e parashikimit të një përkujdesjeje për këto kategori.

Shteti e trajton edukimin e fëmijëve parashkollorë si të jetë një çështje private familjare. Në kushtet kur më shumë se gjysma e popullsisë nuk ka qasje në edukimin e hershëm publik, atëherë pesha për edukimin e fëmijëve bie mbi nënat. Kjo peshë u rëndon edhe më tepër grave nga pamjaftueshmëria e kohës për të kërkuar apo punuar ndërkohë. Puna e madhe shtëpiake e grave është një punë pa pagesë dhe një çështje politike e shtypur në diskursin tonë publik. Edukimi i fëmijëve duhet shikuar edhe si çështje e emancipimit të gruas, edhe si e drejtë kushtetuese e çdo fëmije dhe familjeje, edhe si avancim i politikave arsimore shtetërore.

Në përfundim të tryezës u nxorrën edhe konkluzionet e diskutimit si në vijim:

• Edukimi i hershëm është përgjegjësi e institucioneve të vendit, si për ofrimin e të drejtave të garantuara për secilin fëmijë pa dallim, ashtu edhe për ofrimin e mundësive për gratë dhe nënat e reja për zhvillimin e tyre;
• Shfrytëzimi i zgjidhjeve alternative si kopshtet në komunitet dhe ndihmat nga organizatat ndërkombëtare duhet organizuar nga institucionet adekuate, sidomos me vëmendje të veçantë për grupet e margjinalizuara në shoqëri;
• Të ngrihet zëri në vetëdijësimin e vendimmarrësve se çerdhet nuk janë lluks, por domosdoshmëri dhe një e drejtë që i duhet garantuar çdo fëmije dhe familje;
• Rritja e buxhetit për edukimin në moshë të hershme.

Edukimi i hershëm i fëmijëve duhet të ndahet midis shtetit dhe prindërve, mungesa e madhe e njërit prej tyre e bën këtë edukim gjysmak. Prindërit dhe shteti nuk mund t’i zëvendësojnë rolet e njëri-tjetrit në edukimin e fëmijëve. Nënat nuk munden të mbajnë barrën e mungesës së një shteti dhe barrën e mungesës së babait.

Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti tryezë diskutimi me temë “Gratë në rezistencën kombëtare”. Të ftuara të veçanta për të ligjëruar ishin studiuesja e historisë Mrika Limani, veprimtarja dhe aktivistja e çështjes kombëtare dhe gjinore Shukrie Gashi dhe ish-ushtarja e UÇK-së dhe njëkohësisht asambleistja e Lëvizjes në Gjakovë Mimoza Shala.

Historia e angazhimit të grave për çlirim kombëtar dhe barazi gjinore është një histori e lënë në hije, sporadikisht e trajtuar dhe gjithnjë e lidhur me historinë e burrave përkrah të cilëve kanë rastisur të jenë. Historiografia zyrtare dhe klasike e përpjekjeve për çlirim të shqiptarëve karakterizohet nga një mendësi patriarkale, e cila edhe ato pak gra që përmend i sheh sipas imazhit të burrit. Përgjithësisht, gratë që njihen më së shumti nga kjo historiografi janë ato gra të cilat kanë qenë motrat apo gratë e komandantëve apo të të tjera figurave tradicionale mashkullore.

Për ditën ndërkombëtare të gruas, Lëvizja VETËVENDOSJE! organizoi një aksion simbolik, me ç’rast në muret e institucioneve aktivistet e lëvizjes shkruajtën parullën, “Barazi në institucione, në punë dhe në pronë”. Parulla synon të theksojë pabarazinë e madhe shoqërore në vendin tonë ku gruaja është shumëfish më e shtypur.

Në Republikën e Kosovës ekziston Ligji për Barazi Gjinore, por të drejtat që burojnë nga ky ligj kanë mbetur për më shumë se një dekadë vetëm në letër. Në Kosovë gruaja është e larg instuticioneve, larg punës dhe larg pronës. Shoqëria jonë është larg barazisë dhe aspirata për të ka mbetur e huaj për shtetin tonë. Shteti ynë po etablohet si i pabarabartë.

Asambleistja e Lëvizjes në Gjilan, Arbëresha Kryeziu u shpreh në komunikatën për aksionin se, “prania e gruas në institucionet e Kosovës është krejt simbolike. Jo rrallë kjo prani është mbulesë e shëmtuar për shtypjen që i bëhet grave dhe vajzave. Madje gjoja-përfaqësimi bëhet edhe për të çuar përpara projekte të dëmshme si për shoqërinë ashtu edhe për vetë gruan. Ç’kuptim ka të flasësh për praninë ose jo të grave në delegacione, komisione e borde kur ato ndërtohen me misionin për negociata pa kushte, për privatizimin e aseteve publike, ose për krijimin e privilegjeve të reja për padronët e vjetër”.

Aktualisht, rreth 82% e grave janë të përjashtuara nga ekonomia e vendit. As në ambientin e shoqërisë civile dhe në institucionet publike gratë e vajzat nuk janë ende sa dhe si duhet pjesëmarrëse. Ekziston po ashtu edhe Ligji për Trashëgiminë, por në shoqërinë tonë vetëm rreth 4% e grave kanë pronë të trashëguar. Kjo nuk është vetëm simptomë e kulturës mbizotëruese. Mbi të gjitha është plaçkitje që tolerohet me vetëdije nga Noteri deri te sistemi i lartë i drejtësisë.

Ligji si i tillë, pavarësia formale dhe niveli i përfaqësimit nuk po mjaftojnë. Na duhet pjesëmarrje e vrullshme dhe e madhe për barazi dhe drejtësi. Këto qeverisje të djathta neoliberale janë në shërbim të thellimit të pabarazisë. Njeriu në përgjithësi dhe gruaja në veçanti janë reduktuar në mjet në shërbim të kapitalit të grupeve parapolitike. Ata akumulojnë pasurinë, ndërsa qytetarët akumulojnë mllefin e mjerimin. Kjo është dhunë që e lë shoqërinë të varfër me gruan pa punë, pa pronë, në shtëpi dhe të dhunuar fizikisht.

Pa riorientim rrënjësor të sistemit socio-ekonomik ndryshimet formale drejt realizimit të të drejtave të gruas mbeten mbulesë e dëmshme dhe mirëmbajtje e pabarazisë gjinore. Pa gruan e barabartë nuk mund të ketë Republikë.

Tmerri që përjetuan qytetarët e Gjilanit nga aksidenti i sotëm ku humbi jetën një person dhe u lënduan shumë të tjerë, na ka tronditur rëndë të gjithëve.

Lëvizja VETËVENDOSJE! ka përcjellur me shqetësim këtë ngjarje të dhimbshme dhe bashkëndjen me familjen e Qerim Çoçajt, i cili humbi jetën në këtë aksident dhe me të gjithë të lënduarit e tjerë. Në këto çaste të vështira le t’i qëndrojmë afër familjes së viktimës, kurse të lënduarve të ju ofrohet trajtimi dhe kujdesi shëndetësor për të tejkaluar lëndimet.

Duke i shprehur ngushëllime familjes dhe uruar shërim sa më të shpejtë të lënduarve, Lëvizja VETËVENDOSJE! thekson rëndësinë që duhet t’i japim sigurisë në komunikacion, të rrisim vëmendjen dhe përgjegjësinë në mënyrë që raste të tilla të mos përsëriten!

Lëvizja VETËVENDOSJE! mbështet marshin protestues të organizuar nga aktiviste e aktivistë të kolektivit ‘MARShojmë s’ Festojmë’ dhe fton anëtarësinë e saj t’i bashkohet këtij marshi të premten nga ora 12:00 në sheshi ‘Zahir Pajaziti.’

Angazhimi i aktivistëve dhe organizatave që merren me të drejtat e grave, për më shumë barazi shoqërore muajve të kaluar, ka dëshmuar se bashkarisht jo vetëm se mund t’i qëndrojmë dhimbjes, por edhe ta bëjmë atë të pajustifikueshme, e të pashpjegueshme nga cilado anë e pushtetit. Ka dëshmuar se po u organizuam bashkë, do të lëkundet hierarkia e çdo pushteti që mban përgjegjësi për dhunimin e jëtës në këtë vend.

Sot më 7 mars, 132 vjet pas hapjes së shkollës së parë shqipe përkujtojmë me nderim dhe respekt të thellë të gjithë mësueset e mësuesit që me sakrificat, vullnetin dijen e veprimtarinë e tyre e ngritën dhe avancuan shkollës shqipe.

Figura e mësueses, e mësuesit është padyshim figura e veprimtarëve në linjë me atë të çlirimtarëve. Shumë prej tyre qenë të tillë. Mësueset dhe Mësuesit janë në fakt shenja e pashlyeshme e rezistencës sonë intelektuale e politike ndaj pushtuesit. Mësimi në gjuhën shqipe deri në shekullin e kaluar nënkuptonte rezistencë.

Një delegacion i LV-së, i prirë nga nënkryetari Besnik Bislimi, nënkryetarja Fatmire Mulhaxha Kollçaku, shefi i GP-së Glauk Konjfuca dhe deputetë e aktivistë të tjerë të Lëvizjes kryen homazhe sot në Prekaz tek varrezat e familjes Jashari në nderim të veprës dhe sakrificës së kësaj familje dhe luftës së UÇK-së për liri të Kosovës.

Pas homazheve nënkryetari Besnik Bislimi deklaroi:

“Homazhet e sotme janë shenja përmes të cilës i tregojmë e ritregojmë vetes dhe botës sesa shumë mbështetemi te dëshmorët e familjes Jashari dhe te të gjithë dëshmorët e tjerë të kombit tonë. Në këtë vend, 21 vite më parë Adem e Hamzë Jashari, kryeluftëtarët e lirisë ranë heroikisht bashkë me 56 anëtarë tjerë të familjes dhe treguan se e duan Kosovën dhe popullin e saj më shumë se veten. Ata na treguan gjithë neve dhe botës se si një familje e vetme mund ta ndryshojë rrjedhën e historisë dhe fatin e një populli. Ata dëshmuan se kur do diçka që nuk ke patur kurrë, mbase edhe duhet bërë diçka që se kishe bërë asnjëherë më parë. Me homazhet tona të përvitme, ne duam të dërgojmë tri mesazhe tek familja Jashari: Që duke sakrifikuar më të çmueshmen e tyre dhe më të dashurit e tyre, ata në fakt nuk i humbën familjarët e tyre, por i bartën ata tek secili prej nesh, nga marsi 1998 e deri në përjetësi. Që ne e kuptojmë drejt mesazhin e kësaj sakrifice dhe që mund t’i shikojmë ende në sy familjen Jashari duke konfirmuar që nuk kemi devijuar nga përpjekja për mbrojtjen dhe avancimin e amaneteve të tyre. Dhe që të gjithë së bashku nuk do lejojmë askë që të rrezikojë themelet e lirisë dhe sovranitetit tonë. Lavdi e përjetshme veprës dhe besimeve të tyre!”.

Punë e pagë të dinjitetshme për secilën grua

Në kuadër të muajit të gruas, sot, Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti konferencë për media në lidhje e diskriminimit në punësim të vajzave dhe grave.

Anëtarja e Kryesisë dhe deputetja Albulena Haxhiu foli për mendësitë e gabuara keqqeverisëse që Kosovës i janë akumuluar prej të cilave më kryesorja është papunësia që arrin deri në 40% ku vajzat dhe gratë janë të shtypura dyfish, edhe duke qenë si qytetare por sidomos pse janë vajza e gra. Ndërkaq, vetëm 12 përqind e tyre kanë një vend pune.

“Diskriminimi e shtypja, dhuna fizike e psiqike, shfrytëzimi i vajzave dhe grave ka ndërlidhje të ngushtë me varësinë dhe shtypjen ekonomike. Në aspektin e legjislacionit janë bërë disa ndryshime, por të cilat thjesht kanë mbetur të pazbatuara”, tha Albulena Haxhiu.

Ajo po ashtu foli edhe për projektligji i punës të proceduar nga Qeveria duke theksuar se nuk ka mekanizma mbrojtës kundër diskriminimit të grave në punësim madje nuk ka asnjë autoritet ku mund të raportohen rastet. Arsyet pse nuk punësohen gratë, është sepse punëdhënësi e konsideron problem pushimin e lehonisë. Pushimi i lehonisë natyrisht që duhet të mbetet për periudhën 1 vjeçare por është koha që ta ndajmë atë në formë të obligueshme, 6 muaj nëna, 6 muaj babai.

Në anën tjetër anëtarja e Kryesisë Tinka Kurti foli për diskriminin që i bëhet gruas në rastet e punësimit.

“Kur papunësia e grave është mbi 80 për qind, është e qartë se aty nuk bëhet fjalë për fat individual e as për përcaktim natyror. Kjo është kryekëput rezultat i politikave të gabuara e të dëmshme të shtetit. Dhe më e keqja është se këto shifra nuk janë të reja dhe nuk kanë shënuar ndonjë lëvizje që prej pasluftës. Pra, nuk bëhet fjalë për mospjesëmarrje, por për përjashtim”, tha Tinka Kurti. Ndërkohë, gratë kalojnë nëpër më shumë intervista pune sesa burrat gjatë procesit për të siguruar një vend pune. Graë kanë raportuar se kanë kaluar nëpër 5 intervista gjatë pesë viteve të fundit në dallim me burrat që kanë kaluar nëpër tri sosh. Kjo tregon për vështirësi të dyfishuara për gratë.

Sipas studimeve që kryhen në universitet publike në Kosovë janë 41 mijë e 787 gra studente dhe 32 mijë 819 burra, referuar një shifre të publikuar nga instituti GAP. Pra, rreth 9 mijë studente më shumë sesa burra dhe prapë vetëm 12 përqind e grave punojnë. Rreth 80 përqind janë joaktive në punë. Diskriminimi ndodh që prej konkurseve ku nuk fshihet fare seksualizimi i punës. Për gratë kërkohen kritere shtesë në CV-të e tyre. Kërkohet dërgimi i obligueshëm i fotografisë dhe bëhen më shumë pyetje rreth jetës e planeve të tyre private, sidomos rreth planifikimit të shtatëzanisë. Kjo është e njëjtë sikur të dënohesh pse lind fëmijë.

Universiteti publik duhet të marr rol me studime e analiza poashtu edhe Avokati i Popullit duhet të organizojë seksione e informata se si e ku mund të paraqiten ankesa të kësaj natyre. Pra pa angazhimin e të gjithëve, nuk mund të kemi përparime dhe vajzat dhe gratë do të vazhdojnë të shtypen e diskriminohen në punësim. Këtë mund ta ofrojë vetëm një shtet zhvillimor me punë e pagë të dinjitetshe për gjithsecilën e gjithsecilin.