Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti konferencë për media mbi premtimet e dështuara dhe skandalet që s’kanë të ndalur nga politika e jashtme e Republikës së Kosovës. Në konferencë foli deputetja dhe anëtarja e kryesisë së Lëvizjes Fitore Pacolli. Viti 2018 është viti i premtimeve të papërgjegjshme për politikën e jashtme me mjete e tentativa kaotike e të rrezikshme për realizimin e tyre dhe si përfundim me rezultate dëshpëruese.

Këtë vit, dialogu 8-vjeçar pa parime e pa kushte me Serbinë, në vend të njohjes nga Serbia premtuar nga qeveria jonë, ka mbërritur në vënien në dyshim të shtetësisë së Kosovës me idenë e “korrigjimit të kufijve” të Presidentit Thaçi. “Presidenti Thaçi e ka kthyer vendin në kohën para shpalljes së pavarësisë. Ka dobësuar subjektivitetin ndërkombëtar dhe ka fuqizuar Serbinë. Ka krijuar kështu hapësirë më të gjerë lobimi kundër shtetësisë së Kosovës”, tha deputetja Fitore Pacolli.

Në këto kushte, Serbia ka intensifikuar fushatën kundër Kosovës tek shtetet që ende nuk na kanë njohur. Ndërkohë, institucionet e politikës tonë të jashtme japin deklarata kundërthënëse dhe të çakorduara mbi tërheqjen e njohjeve nga vendet që na kanë njohur më parë, duke konfirmuar më shumë antifushatën e Serbisë sesa fushatën për Kosovën. Po ashtu, edhe presidenti i vendit i ka hedhur benzin zjarrit të kësaj antifushate të Serbisë me takimet e tij me Medvedevin dhe Putinin, kundërshtarët kryesorë të Pavarësisë së Kosovës. Nuk mund dhe nuk duhet zëvendësuar Gjermania, dhe partneriteti strategjik me të, me Rusinë.

Më tutje, përgjatë këtij viti diplomacia jonë nuk ka arritur asnjë anëtarësim në ndonjë organizatë të rëndësishme ndërkombëtare dhe as aplikimin për anëtarësim në Këshillin e Evropës, për të cilën Qeveria ka thënë se është gati që në muajin prill. Ndërsa për rastin e INTERPOL-it, jo vetëm që nuk siguruan anëtarësimin, por i morën edhe fytyrën shtetësisë së vendit me mungesën e dinjitetit dhe integritetit në paraqitjen e tyre.

Në lidhje me nivelin e diplomacisë, deputetja Pacolli renditi problematikate saj duke thënë, “shërbimi i Jashtëm dhe funksionimi i përfaqësive diplomatike e konsullore nuk ka përmirësime. Degradimi i mëtejshëm dëshmohet edhe nga diplomatët tashmë të dorëhequr. Kanë ndërmarrë vendime arbitrare, për interesa partiake e individuale të cilat bien në kundërshtim me legjislacionin në fuqi nga Presidenti te Ministri i Punëve të Jashtme. Ligji për Shërbimin Diplomatik në Kosovë e përcakton që kuota për përfaqësuesit diplomatikë është 50% politikë dhe 50% të emëruar nga detyra në Shërbimin e Jashtëm, apo siç njihen ndryshe ambasadorë të karrierës. Në Kosovë kjo kuotë është tejkaluar, duke bërë që gati 80% të përfaqësuesve diplomatikë në vendet e huaja të jenë të emëruar politikë”.

Po ashtu, Qeveria s’kishte hezituar të premtonte marrjen e statusit të shtetit kandidat për anëtarësim në BE në fund të vitit 2018. Ky proces lidhet direkt me zbatimin e Planit Kombërare të MSA-së dhe reformave kyçe në kuadër të Agjendës për Reformë Evropiane. Deputetja Pacolli përmendi nivelin e progresit për këto reforma, “informatat zyrtare paraqesin se vetëm 13% e prioriteteve në Planin Kombëtar për zbatimin e MSA-së janë përmbushur, ndërsa vetëm 4 prioritetet prej 22 prioriteteve të Agjendës Evropiane për Reforma janë përmbushur plotësisht”.

Kjo qeveri dështoi edhe me Liberalizimin e Vizave, premtuar në mënyrë të përsëritur prej vitit 2009. Madje, Kryeministri ende po e premton këtë fundvit liberalizim e tyre edhe pse, për informacion, institucionet e BE-së nga data 21 deri më 2 janar marrin pushimet dimrërore. Por edhe për luftimin e krimit të organizuar dhe të korrupsionit, që ka qenë kriter kryesor i vendosur për liberalizim, sipas raportit të ekspertëve të Komisionit Evropian është theksuar mungesë e vullnetit për zbatimin e ligjit dhe e kapaciteteteve institucionale me përgatitje profesionale për të luftuar korrupsionin në nivelin e lartë dhe të ardhurat nga krimi dhe shpëlarjen e parave.

Në mbyllje të viti 2018, mund të themi pa mëdyshje se me këtë mendësi të qeverisje nuk mund të presim avancime në proceset e integrimit dhe në politikën e jashtme. Pa politikë të brendshme zhvillimore, të qëndrueshme dhe me integritet, politika e jashtme është vetëm një iluzion.

Ditën e sotme, hapave të sigurt të Lëvizjes i janë bashkuar edhe 47 anëtarësime të reja në Kaçanik. Domosdoshmëria e angazhimit politik po ndihet kudo në Kosovë. Angazhim ose arrati është zgjedhja e thjeshtuar dhe aspak e thjeshtë për çdo qytetar të republikës. Thirrja për ta ndryshuar veten dhe Kosovën bashkë me të na e rrit entuziazmin dhe na e shton vendosmërinë. Lëvizjes po i shtohet masa dhe intensiteti, përgjegjësia dhe pritshmëritë. Mbështetja e rritur për Lëvizjen tregon se Lëvizja është një domosdoshmëri popullore dhe një vizion kolektiv për të ardhmen tonë.

Mbrëmjen e sotme Imri Demelezi nga komiteti për bujqësi mbajti prezantimin mbi “Çka prodhojmë – me çka po ushqehemi?” Në diskutimin me fermerë, agronomë, veterinerë, studiues, ekonomistë e specilistë të zhvillimit rural e të shëndetit publik që pasoi, u fol për secilin segment nga ku u trajtua prodhimi si qëllimi jo vetëm i punësimit e ndërmarrësisë por si agregat final i ushqimit të popullatës.

Lëvizjes VETËVENDOSJE!, po vazhdojnë t’i forcohen radhët. Parimeve të drejta po i shtohet ditë e më shumë edhe fuqia organizative përmes anëtarsimeve të shumta. Mbrëmë, Kryetari i Lëvizjes Albin Kurti, Kryetari i Komunës së Prizrenit Mytaher Haskuka, Kryetari i Qendrës dhe i Kuvendit Komunal të Prizrenit Artan Abrashi si dhe deputetët Drita Millaku e Arbër Rexhaj mirëpriten dhjetëra anëtarë e rinj që së fundmi iu bashkuan Lëvizjes.

Angazhimi i përditshëm politik në lagje e në fshat, në Komunë e Republikë janë jo vetëm nevojë, por edhe garanci e ruajtjes së parimeve politike dhe vazhdimit të rrugës së drejtë për zhvillim. Politika e shkëputur nga qytetari është qeverisje dhe pasurim për vete, qytetaria në qeverisje është mirëqenie dhe barazi për të gjithë.

Ditën e sotme, në ambientet e Kuvendit të Kosovës u mbajt tryeza e diskutimit me temë “Raporti i Republikës së Kosovës me Bashkimin Evropian – Lëvizja e lirë, Reformat, MSA” e ftuar nga deputetët anëtarë të Komisionit parlamentar për integrime, dr. Fatmire Kollçaku nga Lëvizja VETËVENDOSJE! dhe Armend Zemaj nga LDK-ja. Pjesmarrës në tryezë ishin profesionistë të fushës, përfaqësuesit e instituteve dhe organizatave që mbulojnë këtë fushë dhe profesorë e studiues të çështjeve të integrimit dhe politikës së jashtme. Qëllimi i tryezës ishte mbledhja e kritikave, propozimeve dhe rekomandimeve mbi raportin e vendit tonë me BE-në në mënyrë që këto çështje të mund të ngrihen dhe të çohen më tutje në Kuvendin e Kosovës dhe në Komisionet përkatëse parlamentare.

Mosliberalizimi i vizave, ngecja e zbatimit të Agjendës Evropiane të reformave, mosshfrytëzimi për anvacim të mëtejmë i MSA-së europiane dhe dialogu problematik me Serbinë e bëjnë të domosdoshme organizimin e një debati të gjatë publik në fushën e integrimeve nga opozita bashkë me profesionistët e fushës dhe me përfaqësuesit e shoqërisë civile.

Tryeza theksoi detyrën e opozitës për mbikqyrjen e ngecjeve të proceseve integruese, duke u kontribuuar pikërisht kështu proceseve përmes kritikës dhe rekomandimeve të saj. Në vazhdim të fjalëve u përmend fakti se Kosova cilësohet sipas të gjitha raporteve ndërkombëtare si “shtet me elementët të shtetit të kapur”. Është pikërisht kapja e shtetit ajo që po e ngulfat dhe nuk po i lë të lëvizin politikat integruese të Kosovës.

Më tutje, të pranishmit treguan rrjedhën e proceseve të hapura nga BE-ja për Kosovën nga viti 2003 e këtej. Këtu u kritikua fakti se në vitin 2011 qeveria e Kosovës i dërgoi mesazhin e gabuar BE-së me hapjen e dialogut me Serbinë. Tashmë dialogu me Serbinë, edhe sipas strategjisë së fundit për zgjerim, është bërë kërkesa më e fortë ndaj Kosovës në raport me integrimin, edhe pse pa asnjë vizion dhe datë të qartë për përmbylljen e këtij procesi.

Sa i përket axhendës evropiane të reformave dhe strategjive të nënshkruara në kuadër të MSA-së, të pranishmit listuan ngecjet e këtyre reformave dhe moszbatimin e strategjive për të cilat janë zotuar nënshkruesit tanë.

Po ashtu, edhe mbi mosliberalizimin e vizave u argumentua se problemi kryesor duhet të shihet te lufta e munguar e korrupsionit. Plotësimi i kritereve për liberalizim do të duhej të ishte ndjekur nga zbatimi i tyre, çka nuk ka ndodhur. Asnjë akt final gjykimi nuk është dhënë nga gjykatat tona mbi ndonjë rast të korrupsionit në nivele të larta. Korrupsioni që e shqetëson BE-në në Kosovë nuk është ai i niveleve të ulëta, por ai institucional përmes zhvatjes së buxhetit të shtetit.

Ndryshe nga pushteti, i cili është fokusuar në kritikën vend e pavend ndaj BE-së, një plan dhe strategji për çkapjen e shtetit është detyra kryesore e opozitës për t’u hartuar në bashkëpunim me deputetë, profesionistë, profesorë dhe organizata të shoqërisë civile. Ky plan do të duhej të hartohej me vizionin se integrimet ndërkombëtare nuk duhet të jenë më shumë qëllime në vetvete sesa efekte të zhvillimit të brendshëm dhe se nuk mundet të ketë integrime ndërkombëtare pa integritet të brendshëm politik dhe institucional.

Në vazhdim të diskutimit u kritikuan edhe komisionet parlamentare për mungesë të përgatitjes së duhur, mungesë të memories institucionale dhe mungesë të mbikqyrjes në lartësinë e detyrës të punëve të qeverisë dhe të proceseve integruese.

Në përfundim, nga tryeza u nxorrën disa konkluzione për t’u patur parasysh nga deputetët e opozitës deri në organizimin e tryezës së radhës:

1. Ngecja në reforma dhe moskryerja e obligimeve për të cilat institucionet e Kosovës janë zotuar para organizmave të BE-së;

2. Miratimi i ligjeve dhe plotësimi i kritereve nuk është pasuar nga zbatimi i tyre dhe legjislacioni vijon të pësojë ndryshim – plotësime të njëpasnjëshme që në vitin e parë ose të dytë të miratimit;

3. Mungesa e luftimit të krimit të organizuar dhe të korrupsionit;

4. BE duhet ta marrë në konsideratë qasjen pro BE-së nga qytetarët e Kosovës;

5. Kuvendi nuk ka qenë në lartësinë e përfaqësimit të vullnetit të qytetarëve në raport me mekanizmat e BE-së dhe mbikëqyrjen e kritereve të pranuara nga të dy palët;

6. Opozita duhet të udhëheqë Komisionin Parlamentar për Integrime;

7. Komisioni për Integrime duhet të kryejë shumë më shumë monitorim e mbikëqyrje se deri më tani.

Në mbrëmjen e sotme studiues e studentë morën pjesë në ligjëratën dhe diskutimin mbi ngjashmëritë dhe dallimet midis draft kodit civil të Kosovës dhe kodit civil të Shqipërisë, të mbajtur nga Ass.Prof. Majlinda Belegu të organizuar nga Komiteti për Drejtësi në VETËVENDOSJE!. Profesoreshë Majlinda është gruaja e parë që ka doktoratura në të drejtë civile të Republikës së Shqipërisë nga civilistët e Kosovës.
Në këtë diskutim u theksua nevoja për bashkërendimin e rregullimit në sferën e të drejtës civile. Siç dihet marrëdhëniet shoqërore rregullohen e normohen me kodet civile. Në këtë dimension populli dhe shoqëritë tona kanë nevojë imediate që të kapërcejnë dyfishimet e ndarjet në kodet civile.

Po bëhet një vit e gjysmë nga çeritifikimi i zgjedhjeve parlamentare dhe Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ende nuk e reflekton përfaqësimin politik kushtetues. KQZ-ja duhet të përbëhet sipas rezultatit të zgjedhjeve pra dy anëtarë nga koalicioni PAN, dy anëtarë Lëvizja VETËVENDOSJE! dhe dy anëtarë koalicioni LAA, siç e kërkon Kushtetuta dhe Ligji për zgjedhje. KQZ nuk mund të ketë përbërje siç e dëshiron Presidenti Thaçi por siç ka votuar populli. Thaçi dhe bashkëpunëtorët e tij të vjetër e të rinjë duan që PAN t’i ketë katër anëtarë e Lëvizja VETËVENDOSJE! dhe Lidhja Demokratike e Kosovës nga një anëtar.

Presidenti Hashim Thaçi, shkeljen kushtetuese mbi njëvjeçare po e mbulon me shkelje të radhës. Roli i Presidentit është i kufizuar në konfirmimin e nominimeve kushtetuese të subjekteve politike që kanë marr pjesë në zgjedhjet e fundit, e kurrsesi të bëjë emërim mbi afërsi partiake të anëtarëve të KQZ-së mbi pazare politike e interesa personale.

Ky President i cili në vend të unitetit të popullit, përfaqëson përçarjen e tij, në vend të mbrojtjes së Republikës, simbolizon zvetënimin e saj, në vend të garantimit të institucioneve të pavarura, ngërthen si asnjë tjetër kapjen dhe uzurpimin e tyre, tash po synon t’i mohojë opozitës atë që ia kanë dhënë qytetarët dhe që ia garanton Kushtetuta dhe Ligji për zgjedhjet.

Ftesa e fundit nga zyra e Presidentit për nominimin vetëm nga një anëtar për Lëvizjen VETËVENDOSJE! dhe LDK-në, në ndërkohë që subjektet politike që ishin pjesë e PAN-it në zgjedhjet e fundit të nominojnë katër anëtarë është në kundërshtim me Kushtetutën e Republikës, Ligjin për zgjedhje dhe aktgjykimin e Gjykatës Kushtetues 2015. Gjykata Kushtetuese ka përcaktuar se çka parasheh Kushtetua si grup parlamentar, aty thuhet qartë: “Sipas Kushtetutës, grupi më i madh parlamentar duhet te konsiderohet partia, koalicioni, iniciativa qytetare dhe kandidatë të pavarur që kanë më shumë vende në Kuvend, në kuptim të nenit 64 (1) të Kushtetutës, se çdo tjetër parti, koalicion, iniciativë qytetare dhe kandidatë të pavarur që kanë marrë pjesë si të tillë në zgjedhje… Kjo është ajo që parasheh Kushtetuta si grup parlamentar dhe, aq më tepër, që kjo është defacto në pajtim me praktiken parlamentare në shtetet demokratike”.

Ndërsa, ligji për zgjedhje e përgjithshme e përcakton se “Mandati i anëtarëve të KQZ-së fillon jo më vonë se gjashtëdhjetë (60) ditë pas certifikimit të rezultateve të zgjedhjeve për Kuvend”. Ky paragraf, përtej afatit se kur duhet të fillojë më së voni mandati i anëtarëve të KQZ-së, e qartëson gjithashtu edhe kriterin ligjor mbi subjektet legjitime për të bërë nominime për anëtarë të KQZ-së, sikurse që e garanton mekanizmin e domosdoshëm për vazhdimësi institucionale të një institucioni të përhershëm kushtetues. KQZ do të duhej të kishte përbërjen e re kushtetuese që në vitin e kaluar, ndërkohë Presidenti vazhdon të pres shfaqjen e “grupeve të reja parlamentare. Por, me logjikën e mospërfilljes së rezultatit të zgjedhjeve, në Kuvend të Kosovës mund të krijohen pafundësisht grupe parlamentare vetëm sa për të fituar apo shtuar numrin e tyre në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve.

Për më tepër, nga përbërja kushtetuese dhe ligjore e KQZ-së varet edhe integriteti i organizimit të zgjedhjeve të ardhshme, sikurse që një KQZ antikushtetuese dhe antiligjore do te prodhonte vendime e veprime jokushtetuese e joligjore. Suspendimi i kushtetutshmërisë në vend, është faza e fundit para arbitraritetit të pushtetit autoritar.

Përpjekja për të përdorur institucionet kushtetuese, siç është KQZ për të paguar shërbimet dhe nënshtrimin e PSD-së, AAK-së dhe NISMA-s ndaj Thaçit, janë të papranueshme dhe paralajmërim i thellimit dhe zgjerimit të kapësve e të kapjes së shtetit.

Kryetari i Komunës së Prizrenit, Mytaher Haskuka, organizoi sot një tryezë në Prizren për prodhimin vendas dhe hapat drejt tregut të përbashkët Shqipëri-Kosovë, me Drejtuesin e Odës Ekonomike të Kosovës, Berat Rukiqi, Kryetarin e Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë në Shqipëri, Nikolin Jaka, dhe me Kryetarin e Lëvizjes VETËVENDOSJE! (LV) Albin Kurti. Ndër të tjerë, në këtë tryezë morën pjesë përfaqësuesit e shoqatave afariste dhe të zejtarëve të Prizrenit bashkë me afaristë të tjerë nga Kosova e Shqipëria.

Një delegacion i Lëvizjes VETËVENDOSJE! bëri sot homazhe për nder të betejës së Koshares e cila u zhvillua në po këtë ditë 19 vite më parë, betejë në të cilën u bë thyerja e kufirit mes shqiptarëve.

Lavdi dëshmorëve të kombit!

Të nderuar gazetarë, ju faleminderit shumë që jeni përgjigjur pozitivisht ftesës sonë për këtë konferencë të radhës për media nga selia qendrore e Lëvizjes VETËVENDOSJE!

Para tri ditëve në adresë të selisë qendrore, përkatësisht timen si kryetar na ka ardhur një material me 30 faqe nga Kryeministri i Kosovës si Marrëveshje gjithëpërfshirëse siç e parasheh ai, midis Kosovës dhe Serbisë.

Materialin e propozim marrëveshjes së tij me Serbinë, kryeministri Haradinaj na e solli në gjuhën angleze. Qartazi nuk e kishte me neve e për neve. Por, për ambasadorët e Quintit dhe me ta. Nuk e miratoi ne qeveri, nuk e solli në Kuvend, por e diskutoi me ambasadorët.

Në këtë material 30 faqesh, qartazi flitet për parime, por qasja është joparimore.

Është mungesë frapante e parimit të reciprocitetit. Fjala reciprocitet nuk figuron askund në këto 30 faqe dhe është qasje tipike e subordinimit dhe e dominiumit. Jo e barazisë dhe e reciprocitetit. Mandej është një qasje e gjuhës së ndërmjetësuesit. Nëse do ta kisha lexuar pa autorin në “cover letter”, në letrën e parë, në fletën e parë atëherë do të kisha menduar se këtë material e ka shkruar ndonjë shtet i cili nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, e as ndonjë shtet që nuk na njeh neve, se lëre më këtë ta bëjë Qeveria e Kosovës siç është rasti tani.

Më shumë se 100 pika fillojnë me shprehjen “palët”, por në përmbajtje shumica dërmuese e obligojnë Kosovën. Rreth 50 pika apo paragrafë shprehimisht i adresohen Kosovës dhe vetëm disa sosh, butësisht Serbisë. Problemi kryesor i mënyrës së bërjes së këtij dokumenti është që ai parasheh themelimin e një morie trupash, e komisionesh e ekipesh të përbashkëta midis Kosovës e Serbisë që në fakt e rilegjitimon pranin funksionale të Serbisë në Kosovë.

Para së gjithash, si mund të bëhet që në Kosovë të shtunen të votohet një grup negociator i Qeverisë dhe i cili thuhet se duhet të përpilojë platformën për dialog me Serbinë, kur qeveria tashmë na e ka sjellur marrëveshjen përfundimtare e gjithëpërfshirëse? Që është diçka që vije edhe pas platformës, edhe pas procesit negociator. Qeveria e Kosovës me këtë qasje në mënyrë të saj, sigurisht që është në një lloj kaos sui generis. Të shtunën që shkoi votohet grupi negociator i Qeverisë, ndërkaq një ditë para është “Marrëveshja Gjithëpërfshirëse midis Republikës së Kosovës dhe Republikës së Serbisë”. Nga i njëjti Kryeministër. Pra, së pari Marrëveshja përfundimtare, mandej grupi negociator e shohim e bëjmë për platformë me parime e për kërkesat që duhet t’ia bëjmë Serbisë, ndërkohë që ai materiali 40 faqesh i raportit qeveritar për 33 marrëveshjet e deritanishme me Serbinë në kuadër të dialogut gjashtë vjeçar fare nuk është trajtuar në kuvendin e Republikës, është bllokuar në zyrën e Kryetarit të Kuvendit, dhe ka hyrë në muajin e gjashtë që nuk futet në agjendë parlamentare për seancë plenare.

Në letrën e KM thuhet se çështjet e hapura me Serbinë që kërkojnë trajtim dhe zgjidhje “do të përmbyllen me njohjen reciproke”. Pra, njohja në fund. Ky është shërbim i madh Serbisë. Kërkesa jonë e parë është njohja, e ky i thotë Serbisë që kjo vjen në fund! Në fakt, nuk vjen as në fund, sepse në fund kërkohet veçse ulësja në OKB. Përkatësisht anëtarësimi i Kosovës në Organizatën e Kombeve të Bashkuara. Këtë njohjen reciproke e kishte vetëm për cover letter për liderët. Sepse, që nga pika 1.4 e kapitullit të parë (Marrëveshja Politike) e deri në faqe 29, parashikohet vetëm anëtarësimi në OKB. Vërejeni me kujdes, kur thuhet njohja nuk thuhet e pavarësisë, thuhet “njohja e ndërsjellët”. Por asgjë brenda nuk ka të bëjë me reciprocitetin pastaj. Pra, s’do mend që në këtë material nuk përmenden askund shqiptarët në Preshevë, Medvegjë e Bujanoc, shqiptarët në Serbi në përgjithësi. Nuk është e rastësishme që thuhet njohja pa e përmendur pavarësinë. Nuk është e rastësishme që në faqe 24 thuhet se Kosova e Serbia do të kenë misione diplomatike te njëra-tjetra dhe jo ambasada.

Në pikën e 6-të të Preambulës pranohet si legjitime e drejta e Serbisë për të avokuar për të drejtat e bashkësisë serbe në Kosovë, por asnjë fjalë për shqiptarët në Preshevë, Medvegjë e Bujanoc dhe as për parimin e reciprocitetit.

Në pikën e 7-të të Preambulës përmendet e drejta e vetëvendosjes së popujve të shtypur, ndërkohë që kjo nuk përmendet në deklaratën e pavarësisë së Kosovës dhe as në Kushtetutën e Republikës sonë. Pra, po kërkon nga Serbia të ta pranojë ty atë që nuk ia ke pranuar e përshkruar vetes. Absurde.

Në pikën e 11-të të Preambulës merren përsipër obligimet e të gjitha marrëveshjeve të Brukselit përgjatë dialogut gjashtëvjeçar (2011-2017) për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë. Pas, demarkacionit me Malin e Zi, hapur, kryeministri Haradinaj po e pranon edhe ‘Zajednicën’ e Serbisë. Dje u bënë 10 muaj nga marrëveshja Thaçi – Vujanoviq për korrigjimin e kufirit me Malin e Zi. Asnjë hap, asnjë metër korrigjim. I mashtruan deputetët për ta bërë ratifikimin. Çakorrin, Zhlebin e Bjelluhën, plot 8.200 hektarë të Kosovës, i dha Haradinaj për çerek metri katror të ulëses së kryeministrit. Pas demarkacionit tash i është futur edhe ‘Zajednicës’.

Në pikën 1.9 të kapitullit të parë, thuhet se do të krijohen struktura të përbashkëta për zgjidhjen e çështjeve të luftës si reparacioni, të pagjeturit, krimet e dhunës seksuale dhe krimet e luftës. Kështu merret njëfarë bashkëfajësie e barabartë me Serbinë. Këso propozimi mund të bëjë, pra vetëm ndonjë shtet që nuk na ka njohur, dhe i cili e ka atë qasjen “status neutrale”, mirëpo këtë nuk mund të na e bëjë një shtet i cili na ka njohur e kurrsesi Kosova përmes qeverisë të ia bëjë vetvetes si shtet.

Në pikën 5 të kapitullit 2 (Ndërtimi i masave të mirëbesimit) thuhet se duhet të formohet një Asociacion i Biznesit Kosovë-Serbi për t’i mundësuar ndërmarrjet publike dhe private t’i adresojnë shqetësimet e përbashkëta dhe të reduktojnë barrierat e të bërit biznes në kufi. Ne nuk kemi një Odë Ekonomike të përbashkët Kosovë-Shqipëri, por këtu parashihet një Asociacion Biznesi me Serbinë. Dhe, taksa 100% kësisoj bëhet e negociueshme. Nuk ka mundur të jetë ndryshe mbase përderisa nuk është reflektim i parimit të reciprocitetit, por një lloj vendimi ad hoc.

Në pikat 4, 5 dhe 6 të nënkapitullit ‘Siguria’ te kapitulli 3 (Garancitë dhe mbrojtja e të drejtave të njeriut) tregohet që policia do të jetë e ndarë mbi baza etnike dhe se komandantët e stacioneve policore lokale do të njoftohen paraprakisht për operacionet e policisë qendrore ose speciale atje.

Te nënkapitulli ‘Të drejtat fetare dhe kulturore dhe mbrojtja e tyre’ flitet në përgjithësi dhe mandej vetëm për ortodoksinë dhe Kishën Ortodokse Serbe.

Te nënkapitulli ‘Pjesëmarrja e komunitetit serb në nivel qendror’ përshkruhen dispozita të Kushtetutës sonë, e që i bie se Kosova i zotohet Serbisë për Kushtetutën e vet. Absurde edhe kjo. Por, mandej edhe merren elemente të marrëveshjeve të Brukselit të 19 prillit 2013 si dhe të asaj për drejtësi të 10 shkurtit 2015.

Kur përmenden plaçkitjet e kontributeve pensionale dhe depozitave bankare, nuk përmenden me këto terma si plaçkitje, dhe te nënkapitulli ‘Dëmet e mëdha financiare, pensionet dhe kursimet’ në kuadër të kapitulli 4 (Ekonomia), flitet për formim të Komisioneve të përbashkëta vlerësuese por jo për borxhin që na e ka Serbia. Nuk shtrohen kërkesat ndaj Serbisë dhe parashihen marrëveshje neutrale që formojnë komisione e të cilat mandej duhet të gjejnë zgjidhje. Parashihet të merremi vesh me Serbinë për një komision të përbashkët i cili do të merret vesh për dëmet e okupimit dhe luftës, pa e emërtuar okupimin si të tillë dhe pa e konsideruar asnjëherë në asnjë vend Serbinë agresore dhe okupatore.

Njësoj, edhe kapitulli 5 i këtij materiali (Drejtësia Tranzicionale dhe Pajtimi), kemi ekipe e komisione të përbashkëta nga të cilat pritet se do të na sjellin drejtësi e pajtojnë, thua se nuk jemi shtet i pavarur por në ndonjë raport federal a konfederal me Serbinë. Të pagjeturit, viktimat e dhunës seksuale gjatë luftës, reparacioni etj. me këto marrëveshje ngelen nën vullnetin e mirë të presupozuar të Serbisë. Pra, janë çështje në mirëbesim me Serbinë.

Kapitulli 6 (Edukimi dhe rinia) tregon që edhe me këtë marrëveshje arsimimi do të mbetet i ndarë mbi baza etnike dhe, për pasojë, siç e dimë, nxënësit shqiptarë dhe ata serbë do të mësojnë histori të ndryshme e diku edhe të kundërta për vendin tonë.

Te kapitulli 8 (Asociacioni i komunave me shumicë serbe) kemi zotim për ‘Zajednicë’ ndonëse përmendet vendimi i Gjykatës Kushtetuese, meqenëse së pari përmendet marrëveshja e 19 prillit 2013 e cila gjashtë pikat e para ia kushton ‘Zajednicës’. Në fakt, vetë emërtimi i asociacionit të cilin e afirmon Haradinaj është kundërkushtetues. Nuk mund të quhet Asociacion i Komunave me shumicë serbe, sepse nuk mund të ketë karakter njëetnik në formimin e asociacionit. Mund të ketë Asociacion të komunave të lumit Ibër a Lepenc, të Drenicës a të Bjeshkëve të Rugovës, por nuk mund të ketë Asociacion të Komunave me shumicë serbe. Nuk është karakteri etnik i popullsisë nëpër komuna kriteri i nevojshëm e i mjaftueshëm në bazë të të cilit ti krijon asociacione.

Kjo marrëveshje të cilën e dëshiron Haradinaj me Serbinë, merret ekskluzivisht me serbët e Kosovës, psh. me kthimin e tyre, thua se nuk ikën njëherë shqiptarët e Kosovës prej Serbisë gjatë gjithë shekullit 20 e deri te viti 2000 kur u dëbuan nga veriu i Mitrovicës.

Me këtë marrëveshje të KM, që fillimisht duket sikur një far Ahtisari ++, gjithsesi i shkruar sikur nga një shtet i cili nuk na ka njohur, në fund, nuk do ta marrim njohjen e pavarësisë nga Serbia, por ajo do ta fitojë ‘Zajednicën’ brenda Kosovës.

Shkëmbimit territorial të Thaçit që në fakt është ndarje e Kosovës, Haradinaj praktikisht don t’i kundërvihet me ‘Zajednicën’ që në fakt është bosnjëzim. Secili më keq se tjetri. Asnjëri s’janë zgjidhje. Të dy janë problemi. Prandaj për Lëvizjes VETËVENDOSJE! ky material në formën, mënyrën, qasjen dhe përmbajtjen e tij është i papranueshëm dhe nuk do të duhej që të dalë jashtë kabinetit të Kryeministrit apo të atyre që e shkruan këtë dokument.

Ne do të kemi mundësi që të ua përcjellim edhe juve përshkak se një dokument i tillë ende nuk është bërë publik e ne besojmë që përveç ambasadave të Quintit do të duhej ta shohin edhe politikanët e Kosovës, qytetarët e Republikës sonë. Pa transparencë nuk ka zgjidhje të drejtë e të qëndrueshme.

Lëvizja VETËVENDOSJE! më 28 Nëntor organizoi tribunën me temë ‘Integrimi Ekonomik Kombëtar’ për rritjen e bashkëpunimit dhe harmonizimin e politikave ekonomike mes Shqipërisë dhe Kosovës drejt bashkimit ekonomik. Në tribunën me moderator Nënkryetarin e Lëvizjes prof. Besnik Bislimin folën Kryetari i Lëvizjes Albin Kurti, Arbërie Nagavci nga Komiteti për Arsim dhe Kërkim shkencor dhe Edison Jakurti nga Komiteti për financa. Integrimi ekonomik kombëtar ka qenë gjithnjë pjesë e platformës politike të Lëvizjes dhe Lëvizja vazhdimisht po i shton analizat dhe propozimet drejt kësaj ideje.

Aktualisht, niveli i bashkëpunimit ekonomik dhe koordinimi i përbashkët i politikave ekonomike mes Shqipërisë dhe Kosovës janë më të largëta sesa bashkëpunimi dhe organizimi ndërmjet kombeve brenda Bashkimit Europian. Qeveritë e Shqipërisë dhe Kosovës po nënshkruajnë marrëveshje, por pa i shoqëruar me zbatimin e tyre. Ndërkohë, problemet tona mbeten të ngjashme dhe kërkojnë zgjidhje të përbashkëta.

Në fushën e arsimit, Arbërie Nagavci tregoi se në të dy shtetet tona vërehet mungesa e kuadrove të shkathët në mendim kritik dhe reflektim analitik, mungesa e vetëdijësimit për rëndësinë e arsimit profesional dhe mungesa e koordinimit për kurrikulat shkollore e po ashtu për aftësimin profesional të mësimdhënësve. Deputetja Nagavci propozoi disa hapa për zgjidhjen e përbashkët të këtyre problemeve ku përfshihen heqja e kuotave dhe njësimi i kritereve për qytetarët tanë për studimet universitare në të dy shtetet dhe harmonizimi i praktikave profesionale. Po ashtu, propozoi bashkimin në një institucion të vetëm të Akademive të Shkencave, Instituteve Albanologjike, Instituteve për formimin profesional të mësimdhënësve, agjensive të akredimi dhe formimin e një instituti për vlerësimin dhe monitorimin e arsimit e po ashtu formimin e një instituti për hulumtim akademik dhe shkencor.

Për nivelin aktual të bashkëpunimit ekonomik mes dy vendeve tona, Edison Jakurti tregoi se ai është në fazën e një integrimi foshnjor, pasi dy vendet kanë arritur të nënshkruajnë vetëm për trajtime preferenciale dhe tregti të lirë mes tyre, por ngelen larg fazave të integrimit intensiv si: unioni doganor, tregu i përbashkët dhe unioni monetarë e bankarë. Import-Eksportet mes dy vendeve, edhe pse janë rritur vitet e fundit, mbeten modeste. Përmes analizës së tij të të dhënave, Jakurti shpjegoi sesi e kzistojnë shumë barriera tregtare mes dy vendeve sepse qeveritë gjithnjë kanë implementuar reforma sipas motos “secili për veten e tij”. Është interesi i oligopoleve dhe i monopoleve me lidhje të shkurtra me qeveritë respektive, të cilit nuk i intereson bashkimi ekonomik mes Kosovës dhe Shqipërisë. Megjithatë, potenciali për shkëmbim tregtar është i madh falë dallimeve të vogla mes nesh si shoqëri. Për hapat e domosdoshëm drejt integrimit ekonomik Edisoni Jakurti propozoi: heqjen e barrierave jotarifore përmes unifikimit të standardeve dhe institucioneve për prodhimet vendore, unifikimin e instituteve të statistikave, regjistrit të biznesit dhe bashkimin doganor me synim të mëtejshëm bashkimin e bankave qëndrore.

Kryetari i Lëvizjes Albin Kurti kritikoi nivelin aktual të bashkëpunimit mes dy qeverive duke thënë se më të shpeshta duhet të jenë llogaridhënia dhe raportimi i marrëveshjeve tashmë të nënshkruara sesa shtimi i marrëveshjeve që nuk zbatohen nga mungesa e llogaridhënies dhe e përgjegjësisë. Përndryshe, bashkëpunimi ekonomik dhe ushtarak mes dy vendeve do duhej të ishte prioritar. Sipas Kryetarit Kurti defiçiti i lartë tregtar për secilin nga shtetet tona tregon se territori jonë përdoret kryesisht për qarkullimin e kapitalit ndërkombëtar, në vend se të përdorej për akumulimin e kapitalit kombëtar. Secila nga qeveritë tona i gjymton buxhetet përkatëse në vend se të mendonte për investime të harmonizuara në fushën e energjisë, bujqësisë dhe në hapësira të tjera të nevojshme. Ndërsa koordinimi i dy qeverive për shqiptarët jashtë kufijve të dy shteteve tona është i padukshëm. Kryetari Kurti e mbylli fjalën e tij duke thënë se në këtë periudhë kur flitet për ndarjen e Kosovës, dy qeveritë shqiptare do të kishin bërë mirë ta mbanin takimin në Mitrovicën që duhet bashkuar sesa në Pejën prej ku ju dhanë mbi 8,200 hektarë Malit të Zi.

Lëvizja VETËVENDOSJE!

28 Nëntor 2018

Lëvizja VETËVENDOSJE! bëri homazhe në Kuvendin e Kosovës në nder të dy dëshmorëve të kombit, gjeneral major Ilir Konushevcin dhe Dr. Hazir Malajn. Vepra dhe rënia e tyre na e rrisin përgjegjësinë përballë historisë dhe janë pika referimi përballë të ardhmes. Vendi jonë është historia dhe amaneti i dëshmorëve tanë. Amaneti i tyre nuk është realizuar plotësisht ende. E tashmja politike e Kosovës po u shmanget dëshmorëve të saj. Dëshmorët janë ata që e mbajnë bashkë të shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen tonë. “Ilir Konushevci dhe Dr. Hazir Malaj luftuan edhe para luftës, punuan për ta mundësuar luftën çlirimtare. Gjaku i tyre ujit rrënjët e pemës së lirisë, frytet e së cilës do t’i gëzojnë shumë breza. Kujtimi për ta i paharrueshëm! Lavdi e përjetshme!”, ishin fjalët e Kryetarit të Lëvizjes Albin Kurti në nderim të dy dëshmorëve të kombit tonë.

Promovimi i “Publikja Shqiptare 3 – Fraza Politike”: Si dukemi në sytë e Rilindjes Kombëtare Shqiptare

Dy ditë para 106 vjetorit të shpalljes së pavarësisë, në këtë vit të Skënderbeut dhe në 140 vjetorin e Lidhjes së Prizrenit, Lëvizja VETËVENDOSJE! organizoi promovimin e Librit “Publikja Shqiptare 3 – Fraza Politike”. Për rëndësinë e këtij botimi folën disa nga autorët e eseve të këtij libri, studiuesi i filozofisë Elvis Hoxha, studiuesit e shkencave politike Enis Sulstarova, Hysamedin Feraj dhe Gent Carrabregu, shkrimtari dhe njëherësh botuesi i librit Krenar Zejno dhe studiuesi i historisë Durim Abdullahu. Po ashtu, mendimet e tyre për këtë punimi kolektiv i ndanë me të pranishmit edhe Kryetari i Lëvizjes VETËVENDOSJE Albin Kurti, i nderuari Avni Dehari dhe anëtari i Kryesisë së Lëvizjes Arbër Zaimi.

“Publikja Shqiptare 3 – Fraza Politike” është realizuar nga Instituti Politik i Studimeve Humane në Tiranë dhe është botuar nga Shtëpia Botuese “ZENIT”. Botimi synon riaktualizimin e mendimit politik të figurave qëndrore të Rilindjes Kombëtare dhe të historisë së letrave shqipe. Nga Frang Bardhi deri tek Ukshin Hoti, mendimi politik shqiptar është i pandashëm nga projekti i bashkimit kombëtar në një shtet demokratik dhe anti-autoritar. Ky projekt është aktual për aq kohë sa gjendje e shqiptarëve nuk është në lartësinë e këtij vizioni politik.

“Publikja Shqiptare 3 – Fraza Politike” është pjesë e një cikli të nisur në vitin 2012 me dy botime pararendëse “Publikja shqiptare 1: Ese kritike” dhe “Publikja shqiptare 2: Figurat e skandalit”. Kontribuesit e këtij numri vijnë nga lëmitë politike, akademike dhe artistike të letrave shqipe. “Fraza Politike” risjell mendimin e kondensuar në fraza nga disa prej figurave qëndrore në historinë e letrave shqipe përmes analizave eseistike të tyre. Si njëri nga kuratorët e këtij botimi dhe si kontribues në të, Elvis Hoxha, njëherësh anëtar i Kryesisë së Lëvizjes, u shpreh se përmes frazave politike ky botim nxjerr në pah publiken shqiptare dhe çfarë do të kishim qenë si komb në sytë e këtyre frazave. Për Elvis Hoxhën problemi i shqiptarëve ka qenë gjithnjë mungesa e teorisë mbi historinë tonë kombëtare pasi nuk jemi mësuar ta regjistrojmë trashëgiminë e reflektimeve tonë historike. Ky botim është edhe një ftesë për projekte të tilla të ngjashme nga lëmi të ndryshme të letrave shqipe.

Në fjalën e tij, Kryetari i Lëvizjes Albin Kurti theksoi rëndësinë e qasjes së këtij botimi duke thënë se ky libër është nga ata botime që i përndjek autorët dhe në të njëjtën kohë u paraprin autorëve. “Tekstet e kësaj fraze politike nuk janë të lehta sepse janë të drejta, e duke qenë të drejta thërrasin në përgjegjësi publike për çështjen kombëtare. Të jesh shqiptar është përgjegjësi. Të qenit shqiptar është pjesë e jona, por është pjesë më e madhe se ne”, tha Kryetari Kurti.

Përgjatë prezantimit, u vu në pah se ky libër është shenja e bashkimi historik të shqiptarëve për nga temat që trajton dhe shenja modeste e bashkimit gjeografik për nga autorët që kanë kontribuar në të. Autorët theksuan faktin se Shqipëria akoma nuk është plotësisht Shqipëri për sa kohë Kosova është e ndarë prej saj. Pikërisht, frazat politike janë ato që na i organizojnë marazet politike të ndarjes kombëtare. Shprehjet politike janë ato që na nxjerrin nga prehja e të qenit spektatorë të një historie që luan me fatin e shqiptarëve. Frazat politike janë ato që na hedhin në aksione politike.

“Publikja Shqiptare 3 – Fraza Politike” shënjon vazhdimësinë e mendimit politik të Rilindjes Kombëtare në funksion të bashkimit, çlirimit dhe organizimit demokratik të hapësirës tonë publike si shqiptarë; parakusht ky për stabilizimin e jetëve tona private.

Vizioni i Rilindjes Kombëtare është një projekt demokratik dhe anti-autokratik i cili mbetet për t’u përmbushur dhe që vazhdimisht thërret ndjekës bashkëkohor të tij. Shumica e Rilindasve ishin të përndjekur politik të cilët do të vazhdojnë të jenë të përndjekur deri sa projekti i tyre të realizohet në një bashkim politik dhe demokratik të shqiptarëve.

Për sa kohë projekti jonë kombëtar vazhdon të jetë i ndrydhur, pyetja nuk shtrohet se si duket Rilindja Kombëtare në sytë tanë, por se si dukemi ne në sytë e Rilindjes tonë Kombëtare.

NË PESËDHJETËVJETORIN E DEMONSTRATAVE TË 1968, JEHONA E BROHORITJEVE KUMBON ENDE!

Përkundër kontributit në luftën kundër fashizmit, përfundimi i Luftës së Dytë Botërore nuk solli për shqiptarët rezultatet e pritura dhe realizim të vullnetit të njohur për vetëvendosje dhe për një shtet të përbashkët. Përkundrazi, tokat shqiptare u copëtuan, synimet kolonialiste të Serbisë nuk u ndërprenë, ndërsa dhuna ndaj shqiptarëve vazhdoi.

Padrejtësitë ndaj shqiptarëve bënë që një pjesë e madhe e tokave të tyre të mbeten të aneksuara nga shteti jugosllav, si vazhdimësi e aneksimit të Serbisë hegjemoniste e kolonialiste. Të gjetur në një situatë të tillë dhe përballë masave shtypëse ushtarako – policore të regjimit jugosllav, të cilat vazhdonin të rëndoheshin, populli shqiptar detyrohej të rezistonte në mbrojtje të ekzistencës e të identitetit të tij, por edhe për të përmbushur vullnetin legjitim të tij politik e kombëtar.

Të privuar nga çfarëdo e drejte kombëtare nga politikat shtypëse e kolonizuese të Serbisë në kuadër të Jugosllavisë, pesëdhjetë vjet më parë, pikërisht më 1968 shqiptarët nisën demonstratat për të drejtat e tyre politike e kombëtare, ku për herë të parë u kërkua publikisht që Kosova të bëhet Republikë, që popullit shqiptar t’i njihet e drejta për vetëvendosje, përdorim të lirë të flamurit kombëtar, universitet shqip, ndalje të kolonializmit serbë dhe të drejta të barabarta me kombet tjera.

Demonstratat e vitit 1968 bënë një kthesë të madhe të gjendjes së shqiptarëve dhe afirmuan çështjen e Kosovës si çështje të pazgjidhur, shpërfaqen dhunën dhe politiken shtypëse serbo-jugosllave ndaj shqiptarëve, por edhe afirmuan vendosmërinë e popullit shqiptar në rrugën e pandalshme të avancimit të të drejtave të tyre për Republikë e bashkim kombëtar.

Për rrjedhojë, demonstratat nëpër qytete të ndryshme të Kosovës, të rinisë, studentëve, punëtorëve e gjithë popullit pa dallim, vulosën të drejtën dhe vullnetin e shqiptarëve për krijimin e Republikës së Kosovës dhe të drejtën për vetëvendosje. Viti 1968, ishte vit i protestave e demonstratave kudo në Evropë e botë, por për shqiptarët ngërthen një ngjarje të patejkalueshme, themeltare për përpjekjet e rezistencën që do të vinte më pas, luftën çlirimtare e shpalljen e pavarësisë.

Pesëdhjetë vjet nga atëherë, si një ngjaje tanimë monumentale, na kujton se ecja drejt lirisë e pavarësisë ishte ecje nga ngjarja në ngjarje, secila e frymëzuar nga pararendësja e që frymëzonte e mundësonte pasueset. Përpjekjet për ta ndërprerë dialektiken e prosperitetit të shqiptarëve janë tentim për zvetënim. Tabani i rezistencës me demonstratat e 68-së, 81-së, 90-së e 97-së për të kulmuar me luftën çlirimtare ka përcaktuar jo vetëm të tashmen tonë por do të përcaktojë edhe të ardhmen e shqiptarëve. Demonstratat e nëntorit të vitit 1968, ashtu si edhe demonstratat pasuese e lufta e UÇK-së shënojnë hallkat e vazhdimësisë së lëvizjeve për çlirim kombëtar, të filluara që me Lidhjen e Prizrenit.

Në demonstratat e vitit 1968, u manifestua vetëdije e lartë kombëtare e politike dhe u dërgua mesazh i qartë, që shërbeu si frymëzim për shqiptarët edhe më pas, sikurse do të vazhdojë të na orientojë edhe në të ardhmen. Jehona e brohoritjeve të atëhershme “Vetëvendosje”, “Kosova Republikë” etj, kumbon edhe sot, kur pretendimet e Serbisë për Kosovën mbesin po ato. Politikat hegjemoniste të Serbisë, përkundër krimeve e gjenocidit, nuk kanë ndryshuar në raport me trajtimin e shqiptarëve dhe aspiratat për tokat tona as pesëdhjetë vite më pas. Me kanosjen e vazhdueshme nga këto politika, mobilizimi gjithpopullor në mbrojtje të Republikës dhe tokave tona mbetet angazhimi më sublim të cilën brezat e demonstratave të 68-s na e lanë si shëmbëlltyrë dhe rrugë, për ta përdorur atëherë kur politikat udhëheqëse të konjunkturës bëhen hisedarë a symbyllur në një rrezik të tillë.

Fjala e Kryetarit Albin Kurti:

Liberalizimi ekonomik midis Kosovës dhe Shqipërisë është interes i kombit shqiptar. Bashkëpunimi ndërmjet Kosovës dhe Shqipërisë shpie te fuqizimi i ndërsjelltë drejt integrimit e bashkimit tonë. Kjo është në frymën evropiane dhe i kontribuon paqes dhe kohezionit.

Kosova e Shqipëria kanë nënshkruar dhjetëra marrëveshje, memorandume e dakordime në takimet e tyre të përbashkëta që mbahen një apo dy herë në vit. Problemi është se në asnjë faqe zyrtare, as të Kosovës e as të Shqipërisë, këto marrëveshje nuk janë publikuar të plota. Ato nuk i janë sjellë Kuvendit të Kosovës për njoftim që nga viti 2014 e këtej. Herën e fundit me kërkese të Grupit Parlamentar të Lëvizjes VETËVENDOSJE! në vitin 2016 janë dorëzuar në Komisionin Parlamentar për Punë të Jashtme katër dokumente, disi më shpjeguese, por jo marrëveshjet.

Deputetet Albulena Haxhiu dhe Fitore Pacolli kanë bërë kërkesë, mirëpo nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Qeveria nuk ka pasur përgjigje me shkrim. Në kërkesën e administratës së Komisionit për qeverinë, përgjigja në pranverën e këtij viti ka qenë: Nuk i kemi!

Ndonëse këto marrëveshje janë quajtur ndërkombëtare, karakteristikë e tyre është se ato asnjëherë nuk e kanë marrë karakterin e marrëveshjeve ndërkombëtare, pra me cilësi e përparësi zbatuese (meqë ato do të votoheshin nga Kuvendi me 2/3 e deputetëve).

Sigurisht që në kuadër të bashkëpunimit midis dy vendeve termi marrëveshje ndërkombëtare do të dukej disi ndarës, por praktika institucionale nuk po tregon as ndonjë afrim, as ndonjë shkrirje, e në rastin e marrëveshjeve me Shqipërinë, as seriozitet zbatimi.

Pra, sado që nënshkruhen këto marrëveshje, nga pikëpamja e zbatueshmërisë në secilin prej vendeve, referuar ligjeve përkatëse për marrëveshjet ndërkombëtare, dhe, kushtetutave e akteve nënligjore për fushëveprimin normativ të qeverive, këto marrëveshje në rendin juridik të secilit vend janë në shkallën më të ulët.

Praktikisht, siç e shohim, ato nuk është e thënë të zbatohen dhe as nuk ka ndonjë mekanizëm që përbën detyrim për t’i zbatuar a respektuar nga qeveria në qeveri a nga shteti në shtet. Marrëdhëniet vëllazërore nuk po funksionojnë në asnjë nga marrëveshjet për zbatueshmëri.

Katër vjet më vonë, Kosova ende nuk e ka zbatuar marrëveshjen për heqjen e lejeve të punës për shtetasit e Shqipërisë, ndonëse Shqipëria i ka hequr ato mënjeherë pas nënshkrimit në vitin 2014. Qeveritë e Kosovës kanë thënë njëra pas tjetrës se duhet të ndryshohet ligji për të huajt në Kosovë. Ligji u ndryshua, kjo marrëveshje nuk u përfshi.

Ky është një nga shembujt ilustrues dhe sigurisht jo i vetmi. Gati secila marrëveshje apo memorandum e ka një dimension të tillë, pra: zotim pa zbatim. Ato zhduken menjëherë pas konsumit mediatik.

Ose, flitet për mërgatën e përbashkët, për Një Diasporë, por ku janë qendrat e përbashkëta kulturore, ku është furnizimi me tekste shkollore në shqip për mërgatën?

Sot Kosova e Shqipëria i shesin njëra-tjetrës më së shumti skrap, mbetje metalike, materiale ndërtimi, çimento e asfalt, si dhe tuba e shufra hekuri. Kjo tregti mes nesh tregon sa prapambetjen e bashkëpunimit, aq edhe mungesën e vizionit për zhvillim në të dyja anët e kufirit.

Resurset e bujqësisë mesdhetare të ultësirës perëndimore, apo bujqësia kontinentale e rrafshit të Kosovës nuk rezultojnë fare në bilancet tregtare mes vendeve, sepse të dyja vendet nuk synojnë të ndihmojnë fermerët e bujqit tanë, por ia kanë hapur derën prodhimeve ushqimore nga vende të tjera.

Prej dy qeverive ende nuk e kemi një strategji të përbashkët për një sektor të rëndësishëm, siç është energjia. Industria e naftës në Shqipëri, e cila po kalon probleme të mëdha prej privatizimeve të papërgjegjshme, do të mund të funksiononte shumë mirë për të furnizuar një treg të përbashkët Shqipëri-Kosovë. Por, që të ndodhë kjo, ajo duhet të jetë nën pronësi e administrim transparent dhe jo e privatizuar prej firmave fantom, me pronësi të dyshimtë e me kapital të fshehur. Kapitali shtetëror i Shqipërisë dhe i Kosovës, bashkë me kapitalin nga diaspora, do të mund të përdorej për ta modernizuar industrinë e naftës në Shqipëri dhe për ta vënë atë në funksion të zhvillimit ekonomik të të dy vendeve tona.

As për sektorin e prodhimit të energjisë elektrike nuk e kemi një strategji të përbashkët, që do të mundësonte uljen e çmimit dhe forcimin e ekonomisë vendore. Kosova e Shqipëria nuk po bashkohen, por që të dyja janë së bashku peng të Serbisë e cila na mban të bashkuar e të bllokuar intekoneksionin 400 kV tashmë të ndërtuar. Pra, jemi bashkë sepse jemi të dyja peng të Serbisë.

Nuk na duhet nacionalizëm elektoral, as paradë bashkimi e sfilatë qeveritarësh në mbledhje ceremoniale, sa na duhet themelimi i nje fryme bashkëpunuese të konkretizuar në institucione e mekanizma të përbashkët, me synim konkret dhe me ndikim sektorial: komisione të përbashkëta qeveritare dhe parlamentare për siguri kombëtare, politikë të jashtme dhe burimet e përbashkëta natyrore, pastaj treg i për përbashkët për prodhimet, mallrat, shërbimet dhe bizneset mes Republikës së Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë në përputhje me interesin kombëtar dhe praktikat e BE-së, mandej nga treg i përbashkët edhe dogana të përbashkëta, konsullata e ambasada të përbashkëta, shkolla të përbashkëta ushtarake e policore, strategji zhvillimore të përbashkëta sepse jemi kompementarë (përplotësues), program i njësuar arsimor etj. Dhe, raportim publik e parlamentar për realizimin e marrëveshjeve dhe ndikimin e tyre në jetën e shqiptarëve. Nuk kemi nevojë për gjithnjë e më shumë zotime me gjithnjë e më pak zbatime.

(Pyetje nga gazetari):
– “Kur jemi tek bashkëpunimi ekonomik mes Kosovës dhe Shqipërisë dhe kjo taksa që i është vënë produkteve serbe e kemi parë një qëndrim të Ministrit të Financave të Shqipërisë, Arben Ahmetaj, i cili ka dalë kundër këtij vendimi të Qeverisë së Kosovës madje gjatë një vizite në Beograd ka kërkuar bashkëpunim më të madh me Serbinë. Si e komentoni ju këtë deklaratë të Ministrit të Financave?”

Së pari, ne besojmë që duhet të priten efekte pozitive nga taksa 100%, ndonëse metoda nuk është adekuate dhe përgatitjet mungojnë. E kam fjalën për atë që në vend të reciprocitetit të plotë tregtar, politik, ekonomik midis Kosovës dhe Serbisë që do të vinte nga përcaktimi për integritet dhe dinjitet shtetëror të vendit tonë, është vënë ad-hoc një taksë 100% e cila është më shumë, le të themi, një gjobë taktike apo një akt i dëshpëruar, për shkak të sjelljes së Serbisë sidomos me rastin e mosanëtarësimit të Kosovës në Interpol. Pra, ne besojmë që bojkotimi i produkteve të Serbisë, reciprociteti i plotë me Serbinë duhet të jenë parimi që për pasojë do të kishte pastaj moslejimin e hyrjes së mallrave të Serbisë. Në këtë mënyrë siç e ka bërë Qeveria e Kosovës me kryeministrin e saj, sigurisht që defektin e kemi tek mungesa e përgatitjeve elementare dhe tek thirrja dëshpëruese e kryeministrit që “aman mos i rritni çmimet ju shitore anembanë Kosovës.”. Në vitin 2006 kur Lëvizja VETËVENDOSJE! pat filluar fushatën për bojkotimin e mallrave të Serbisë, ne gjithashtu kemi thirrur edhe për konsum të produkteve vendase, por edhe në të njëjtën kohë kemi përgatitur fletushkat tona, ku të gjitha mallrat e Serbisë i kemi paraqitur në një shtyllë, ndërkaq në anën tjetër zëvendësimet nga Kosova apo vendet tjera që na kanë njohur. Pra, edhe kur ishim si VETËVENDOSJE! tërësisht jashtë sistemit politik e institucional kemi bërë përgatitje për më shumë se një muaj për fushatën tonë. Andaj me keqardhje po them që në vend se kjo taksa 100% të jetë gjobë taktike dhe një lloj akti dëshpërues, do të duhej të kishim reciprocitetin e plotë sepse jemi shtet me integritet dhe dinjitet.

Sa i përket Republikës së Shqipërisë, ne besojmë se Republika e Shqipërisë në politikën e saj të jashtme karshi Serbisë duhet ta ndjekë Kosovën, por këtu më duhet të them mbase jo presidentin e saj. Pra, Republika e Shqipërisë në politikën e jashtme karshi Serbisë duhet që gjithsesi si masë e përmasë ta ketë Republikën e Kosovës. Ju e dini që edhe Republikën e Parë të Kosovës që është shpallur me 2 Korrik, me deklaratën e famshme të vitit 1990, e pat njohur Republika e Shqipërisë e lëre më këtë tjetrën. Ne jemi një komb në dy shtete, prandaj, nuk mund t’i kemi dy politika karshi Serbisë.

Fjala e Nënkryetarit të parë, Besnik Bislimi:

Në katër mbledhjet e deritanishme të përbashkëta janë nënshkruar 50 marrëveshje bashkëpunimi, memorandume bashkëpunimi apo dakordime mes palëve. Prej tyre 14 memorandume e marreveshje dhe tri zotime i takojnë fushës së ekonomisë, përfshirë këtu sistemin fiskal, doganor, energjinë, zhvillimin ekonomik ndërkufitar, bujqësinë, tregun e punës dhe një segment tjetër me rëndësi, ai i nxitjes së zhvillimit ekonomik në Luginën e Preshevës. Nuk do mend se secila nga këto marrëveshje është e një rëndësie të veçantë në rrugën drejt integrimit të vazhdueshëm të ekonomive tona dhe drejt krijimit të një tregu ekonomik mbarëshqiptar. Fatkeqësisht, pjesa dërrmuese e këtyre marrëveshjeve janë harruar që në ditën e nënshkrimit të tyre. Asnjëra prej tyre nuk ka kaluar nëpër dyert e parlamenteve të dy vendeve dhe për më tepër as nuk i gjen në databazat apo prezencën online të qeverive të dy vendeve apo ministrive gjegjëse.

Në pjesën më të madhe, marrëveshjet e nënshkruara me Shqipërinë përmbajnë zotime por asesi afate për implementimin e tyre e as indikatorë për matjen e progresit drejt afateve të përcaktuara. Në vend të kësaj, pala kosovare është përcaktuar për prioritizimin e implementimin e marrëveshjve të nënshkruara me Serbinë duke lënë në plan të dytë apo injoruar komplet ato më Shqipërinë. Kështu për shembull, memorandumi i mirëkuptimit për themelimin e berzës së përbashkët të energjisë mes dy vendeve është lënë në harresë dhe zëvendësuar me angazhim intensiv të qeverisë sonë për të licensuar operatorin serb, “Elektrosever”, në veri të vendit.

Ne kemi nënshkruar marrëveshje për krijimin e fondit zhvillimor për Luginën e Preshevës, por a mund të na thotë kush se çfarë progresi është bërë në këtë drejtim, dhe sa mjete janë derdhur në këtë fond? A mund të na thotë kush se sa mjete buxhetore kanë derdhur qeveria e Kosovës dhe e Shqipërisë për blerjen e pajisjeve mjekësore për maternitetin e Preshevës – marrëveshje këto të nënshkruara që në vitin 2014.

Ne kemi nënshkruar pothuajse secilin vit, që nga mbledhja e parë e përbashkët e vitit 2014, marrëveshje, memorandume e zotime, për lehtësim të tregtisë mes vendeve tona, por edhe për dakordime në fushën e politikave doganore. Por, a mund të na thotë dikush se pse edhe pas katër viteve nuk ka as përmirësim periferik në fushën e bashkëpunimit tregtar mes dy vendeve?

Shqipëria, nga totali i importeve, vetëm 1.3% i merr nga Kosova. Madje edhe shtete më periferike si Polonia, Bullgaria eksportojnë më shumë mallëra drejt Shqipërisë sesa Kosova.

Në të njëjtën kohë, Kosova është partneri i dytë më i rëndësishëm i Shqipërisë në tregtinë e jashtme, duke lënë vetëm Gjermaninë si shtet me shkëmbim më të madh tregtar. Shqipëria eksporton më shumë në Kosovë sesa në katër kontinente marrë së bashku (Azi, Afrikë, Amerikë dhe Australi).

Eksportet e Shqipërisë drejt Kosovës janë katërfish më të larta sesa ato drejt Serbisë, gjë që është për t’u përshëndetur. Por në të njëjtën kohë, importet e Shqipërisë nga Serbia janë trefishi i importeve nga Kosova, që lënë shumë për të dëshiruar. Dhe fatkeqësia është se këto raporte vetëm se janë përkeqësuar që nga fillimi i mbajtjes së mbledhjeve të përbashkëta të qeverive tona dhe zhurmave për forcim të bashkëpunimit. Sa për ilustrim, që nga viti i nënshkrimeve të para në vitin 2014, eksportet e Shqipërisë drejt Kosovës kanë mbetur pothuajse të pandryshuara, përderisa Shqipëria ka arritur gati të trefishojë eksportet drejt Serbisë.

Ne kemi nënshkruar marrëveshje edhe për bashkëpunim në politikat tatimore si dhe për hetime të përbashkëta tatimore mes vendeve tona. Por a mund të thotë dikush, qoftë edhe për një takim të vetëm pasues, ku të jetë diskutuar për një lloj të vetëm të tatimit për të cilin ka nisur iniciativa për harmonizim apo për një hetim të vetëm tatimor ku dy vendet tona do të operonin së bashku?

Ne kemi nënshkruar marrëveshje për lehtësim të qasjes në tregun e punës së dy vendeve për qytetarët. Por pas katër vitesh ende qytetarët e Shqipërisë nuk mund të punojnë në Kosovë pa leje të veçanta të punës.

Ne kemi nënshkruar që në vitin 2016 zotimin për krijimin e një mekanizmi për zbatimin, ndjekjen dhe realizimin e marrëveshjeve dhe të gjitha angazhimeve të marra deri më tani midis dy vendeve tona. Këto rrjedhin nga Dokumenti i Partneritetit Strategjik. Gjithashtu, kemi nënshkruar edhe zotimin për funksionalizimin e menjëhershëm të të gjitha komisioneve të përbashkëta, sipas marrëveshjeve të arritura, duke synuar progresin e tyre për zbatim. Kemi nënshkruar edhe zotimin për hartimin e menjëhershëm të një liste me projektet e përbashkëta për zhvillimin ekonomik të zonës ndërkufitare. Por, a mund të raportojë sot dikush nga dy qeveritë se cili prej këtyre zotimeve është zbatuar, duke mos harruar që këto zotime është dashur të përmbusheshin brenda qershorit të vitit 2016.

Lëvizja VETËVENDOSJE! ka brengën se të gjitha këto marrëveshje janë marrëveshje të nënshkruara me një datë validiteti në datën e nënshkrimit, por pa zotim për zbatimin e tyre. Bëjmë thirrje që në mbledhjën e radhës, ndoshta të ketë më pak vullnet për nënshkrim të marrëveshjeve, por më shumë zotim për implementimin e tyre.

Ju faleminderit.

Kryetari i Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Albin Kurti, sot vizitoi Qendrën e Lëvizjes VETËVENDOSJE! në Gjilan, me ç’rast mori pjesë në ceremoninë e pranimit të 30 anëtarëve të rinj në këtë Qendër.

Ai iu dëshiroi mirëseardhje në Lëvizje anëtarëve të rinj, duke iu thënë që ne politikën e shohim si shërbim ndaj qytetarëve, me një koncept e program të bazuar në drejtësi, zhvillim e solidaritet. Kryetari Kurti shprehu bindjen që së bashku jemi më të fortë, drejt sfidave dhe sukseseve të reja.

Pas takimeve zyrtare, Kryetari i Komunës së Prizrenit, Mytaher Haskuka, mbajti mbrëmë një fjalë rasti në aktivitetin e organizuar nga Qendra Kulturore e Kosovës në Paris, bashkë me “Trashëgimia pa kufij” dhe shoqatën “Albania”. Në këtë mbrëmje u promovua edhe botimi i revistës kulturore “Art dhe Trashëgimi” kushtuar Prizrenit. Të pranishëm në këtë aktivitet të hapur për publikun ishin profesorë, studentë dhe biznesmenë të mërgatës shqiptare, si dhe qytetarë të Francës, studiues dhe pjesëtarë të shoqërisë civile, që kanë një interes për Kosovën dhe Shqipërinë.

Takime dhe aktivitete në Paris

Kryetari i Komunës së Prizrenit, Mytaher Haskuka, dhe Sekretari për Marrëdhënie me Jashtë i Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Boiken Abazi, janë në një vizitë dy ditore në Paris, për të marrë pjesë në mbrëmjen kulturore kushtuar qytetit të Prizrenit, ku do të mbajë një fjalë rasti edhe Kryetari Haskuka mbi trashëgiminë kulturore të këtij qyteti. Ky aktivitet organizohet nga Qendra Kulturore e Kosovës në Paris në bashkëpunim me “Trashëgimia pa kufij”.

Gjatë ditës së sotme, Kryetari Haskuka dhe Sekretari Abazi zhvilluan gjithashtu një takim me Nënkryetarin e Komunës së Parisit, Christophe Girard, dhe stafin e tij, bashkë me Ambasadorin e Republikës së Kosovës në Francë, Qëndrim R. Gashi. Në takimin me z. Girard u diskutua konkretizimi i bashkëpunimit mes Komunës së Parisit dhe Komunës së Prizrenit duke ia nisur nga aktivitete të përbashkëta kulturore, për të vazhduar më tej edhe me sektorë të tjerë të rëndësishëm për të dyja Komunat.

Me rastin e 80 vjetorit të lindjes në Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, piktori ynë i mirënjohur akademik prof.Tahir Emra organizoi ekspozitë retrospektive jubilare. Kryetari i Lëvizjes VETËVENDOSJE! Albin Kurti bashkë me deputeten Arbërie Nagavci dhe ish-drejtorin e Kulturës, Rinisë dhe Sportit Yll Rugova, vizituan këtë ekspozitë me rastin e hapjes së saj. Me vizatimet dhe pikturat e tij të shumta opusi i prof.Tahir Emra është një kontribut i madh estetik dhe thesar artistik i Kosovës, kënaqësi dhe edukim si për artistët e rinj ashtu edhe për qytetarët në përgjithësi. Shumë mall dhe dashuri, punë dhe teknikë ka në veprat e akademik Tahir Emres.